પૂર્વછાયો :- મારે કરી આવે મૂરછા, પડે પ્રાણી પૃથવી મોઝાર ।। સંકટમાં સંબંધી સંભારી, પાપી કરે પોકાર ।। ૧ ।। કિયાં ગયાં મારાં કુટુંબી, કિયાં ગઈ મૃગાનેણી નાર ।। કિયાં ગયા ભાઈ ભગિની, કિયાં ગયો પુત્ર પરિવાર ।। ૨ ।। કિયાં ગયું ધામ ધરતી, કિયાં ગયાં અન્ન ધન માલ ।। આ સમે કામ કોયે ન આવે, મારા જોઈ આવા હાલ ।। ૩ ।। એમ કહી કહી કર ઘસે, રુવે ભૂખ્યો તરશ્યો તેહ ।। માથે ભય જમરાણનો, તેણે થરથર ધ્રૂજે દેહ ।। ૪ ।। જેને અર્થે અતિ ઘણો, કરતો અધર્મ આઠું જામ ।। તે તો ત્યાંનાં ત્યાં રહ્યાં, મારે કોઈ ન આવ્યાં કામ ।। ૫ ।। માત તાત ભાઈ ભગિની, સુત કલત્રને કાજ ।। કર્યા કર્મ વિકર્મ કંઈ, તે ભોગવવાં પડ્યાં આજ ।। ૬ ।। એને અર્થે આયુષ્ય ખોઈ, જોઈ નહિ વિચારી વાત ।। સંબંધીના સુખ કારણે, કર્યાં કપટ દગા ઘાત ।। ૭ ।। નીચ માણસની સંગત્યે, કર્યાં અઘ અમોઘ અપાર ।। કુશળ રહેવાનું કયાં થકી, ખરી ખાવા રહી માર ।। ૮ ।। ચોપાઈ :- તેને કિંકર કહે છે ભાઈ, એને સંભારે શું થાય આંઈ ।। કર્યાં કર્મ તેં ધર્મને ત્યાગી, મેલી સુખ દુઃખ લીધું માગી ।। ૯ ।। આવ્યું સર્વે મળી તારે સાથે, જે જે કર્યું છે તેં તારે હાથે […] read more

પૂર્વછાયો :- સુણો કથા સહુ શુભમતિ, જીવ નહિ નર ને નાર ।। જે જેવાં કર્તવ્ય કરે, તે ભોગવે આવે પાર ।। ૧ ।। એમ દુઃખ ભોગવતાં, સાડા પાંચ માસ થાય ।। વિચિત્ર નામે પુર છે, તેમાં તે પ્રાણી જાય ।। ૨ ।। વિચિત્ર પેરે વળી વળી, પૂછે પુરના રહેનાર ।। મનુષ્ય દેહ પામી હરામી, તુંને નર ફટકાર ।। ૩ ।। દેવ ઇચ્છે જે દેહને, તે પામ્યો હતો તું પાપિયા ।। એહ દેહે ધર્મ ઉથાપી, અધર્મ અતિશે થાપિયા ।। ૪ ।। ન્યાય મૂકી અન્યાય કીધો, ચાલ્યો મહા અઘ મારગે ।। દુર્મતિ અતિ અંધ થઈ, દીઠું નહિ કાઈ દગે ।। ૫ ।। હદ્ય મેલીને હાલિયો, મૂકી મર્યાદ મહારાજની ।। પરલોકનાં સુખ પરહરી, કરી ખરચી દુઃખ સમાજની ।। ૬ ।। ખોટ્ય મોટી ખાધી ખરી, કહીએ તુંને કયાં લગે ।। મોટા દુઃખ માંહી પડ્યો, આવ્યો જોઈએ આ મારગે ।। ૭ ।। લાગ આપી લજજાવોણા, નીસર પુરથી બા’ર ।। આજ પછી અભાગિયા, આવું કરીશ મા કોઈ વાર ।। ૮ ।। ચોપાઈ :- લઈ લાગ લોહી માંસ તણો, કરે છે અતિ હેરાન ઘણો ।। જિયાં તિયાંથી ઊઠે છે ખાવા, ખાઈ ધરાઈ પછી દીધો જાવા ।। ૯ ।। કાઢ્યો બા’રે પડે શિર માર, જેમ લોહને ઘડે લુહાર ।। આવી મૂરછા પડિયો ભોમ, થયો બેશુદ્ધ ન રહી ફોમ […] read more

પૂર્વછાયો :- સંકટ કહ્યાં સોળે શહેરનાં, સંક્ષેપે કરી મેં મુખ ।। પણ લખ્યાથી છે લાખઘણું, ભાઈ દંડતણું ત્યાં દુઃખ ।। ૧ ।। સાચા સદ્ગુરુ સંતનો, અંગે લાગ્યો નહિ ઉપદેશ ।। પાપે પૂરણ પાપિયો, લિયે સુખ કયાંથી લવલેશ ।। ૨ ।। એમ જમદૂતે જોરે કરી, પંથ કરાવિયો બહુપેર ।। વર્ષ વીત્યું એક વાટમાં, ત્યારે પોં’ચ્યો સંયમિની શહેર ।। ૩ ।। શોભા સંયમિની શહેરની, વળી અતિ ઘણી છે અનુપ ।। તેહ જ પાપી પ્રાણીને, દેખતાં થાયે દુઃખરૂપ ।। ૪ ।। ચોપાઈ :- પુણ્યવાન હોય કોઈ પ્રાણી, દેખે સંયમિની શોભાખાણી ।। તેહ પુર તણું પરિમાણ, કહું સુણજો સહુ સુજાણ ।। ૫ ।। શત જોજન લંબાઈ લૈયે, પહોળી પણ સો જોજન કૈ’યે ।। કિલ્લો કનકનો તિયાં રાજે, શોભે ચાર સુંદર દરવાજે ।। ૬ ।। એક સોનાનો બીજો રૂપાનો, ત્રીજો દ્વાર તાંબાનો છે માનો ।। ચોથો લોઢાનો દરવાજો લૈયે, દ્વાર ચાર એ પુરીનાં કૈ’યે ।। ૭ ।। તિયાં જેનાં જેવાં કર્મ હોય, તેવે દ્વારે જાય જીવ સોય ।। ઉત્તર દ્વાર અનુપમ અતિ, તિયાં પુણ્યવાન કરે ગતિ ।। ૮ ।। જિયાં રાજમાર્ગ ચૌટા શેરી, બહુ શોભાયે શોભે ઘણેરી ।। મેડી મો’લ હવેલિયો શોભે, જોઈ પુષ્પ ઝાડ મન લોભે ।। ૯ ।। મીઠી વાણીએ કરે પંખી રવ, શોભે ભૂમિ ત્યાં બહુ વૈભવ ।। ધ્વજા પતાકા ત્યાં બહુ […] read more

પૂર્વછાયો :- પછી પ્રાણી પોકારીને, કહે સુણો ધર્મ નિદાન ।। અધર્મ આવો કાં કરો, કાંરે કોયે ન સાંભળો કાન ।। ૧ ।। જે દીથી તન મેં ત્યાગિયું, તે દીથી મારો જ માર ।। અંગોઅંગ ભાંગી ગયાં, તોય હજી ન આવ્યો પાર ।। ૨ ।। ધર્મ નામ શીદ ધારિયું, જયારે દયા નહિ દિલમાંય ।। મુજ જેવા કંગાલ પર, નથી કરુણા જો કાંય ।। ૩ ।। મેં જાણ્યું મન માહરે, ગુહ્ના બક્ષશે ધર્મરાય ।। ત્યાં તો સામું કોપ કરી, મુને નાખ્યો મહાદુઃખ માંય ।। ૪ ।। એવું સુણી રાય બોલિયા, તું સાંભળ્ય પાપી વાત ।। જમદંડને તેં જૂઠા જાણી, ઘણી ઘણી કરતો ઘાત ।। ૫ ।। કહ્યું શાસ્ત્ર સંતે મળી, સુણી તે ન માન્યું મન ।। આજ મનાવે છે અમને, જેને છે હરિનું વચન ।। ૬ ।। સાચા સંતથી સુણ્યું નહિ, સત્યશાસ્ત્રનું તે સાર ।। નિજ દોષ નથી દેખતો, કરે છે બીજાને ગુનેગાર ।। ૭ ।। હવે લઈ જાઓ જમદૂત એને, આપું છું આગન્યા એહ ।। અઠ્ઠાવીશ જે નરક છે, હવે ભોગવે મર તેહ ।। ૮ ।। એમ રાયે આજ્ઞા કરી, તે ધરી જમદૂતે ચિત્ત ।। કઠણ છે કૂપ નરકના, મહા ભયંકાર ભયભીત ।। ૯ ।। તે જુકતે કરી કહું જૂજવાં, કહુ નરકનાં જે નામ ।। જેહ પાપે પડે નરકમાં, પાપી પુરુષ […] read more

પૂર્વછાયો :- હરિજનદ્રોહી વિપ્રવિરોધી, ગુરુદેવનો ગુનેગાર ।। એવો જે અભાગિયો, તે પડ્યો નરક મોઝાર ।। ૧ ।। જે જેવાં કર્મ કરે, ભાઈ તેને જ તેવો દંડ ।। પછી પાપ તપાસી નાખિયો, કાળસૂત્ર નરકને કુંડ ।। ૨ ।। પિતા વિપ્ર વેદ દ્રોહી, પશુ વેંધી કરે જે પાપ ।। તેહ પાપે કાળસૂત્રમાં, પાપી પામે છે સંતાપ ।। ૩ ।। તે કુંડ ઊંડો ભૂંડો ઘણો, એને ઉપમા કેની દઈયે ।। પાપી પ્રાણીને પીડવા, સર્વે દુઃખનો સિંધુ કહિયે ।। ૪ ।। દશ હજાર જોજન ફરતો, તાંબાવરણો છે તેહ ।। ઉપર હેઠે અગ્ન અર્કે, અતિશય તપાવ્યો એહ ।। ૫ ।। ચોપાઈ :- ભૂખ પ્યાસ પીડે ત્યાં અપાર, બળે દેહ અંતર ને બા’ર ।। માર્યા પશુ શરીરના વાળ, તેને લેખે કિંકર તતકાળ ।। ૬ ।। એટલાં હજાર વર્ષ સુધી, મારે છે એ નરકમાં રુંધી ।। સુવે બેસે લોટે ઊભો થાય, ધોડે પડે ગોટિકલાં ખાય ।। ૭ ।। તડફડે ફડફડે ઘણું, આવ્યું પાપ કરેલ આપણું ।। લીધો ઘેરી વેરી વશ થયો, મારો મારો કહે દુઃખ દિયો ।। ૮ ।। શું વિચારી રહ્યા છો મનમાં, કરો પ્રહાર અતિ એના તનમાં ।। પછી તેમ જ દિયે છે દુઃખ, પામે પીડા પ્રભુનો વિમુખ ।। ૯ ।। એવી રીતે વીતે કંઈ દન, પછી નાંખ્યો અસિપત્ર વન ।। અસિ જેવી બેઉ કોરે […] read more

પૂર્વછાયો :- એહ નરકથી નીસર્યો, બહુ વરસ રહી બા’ર ।। ત્યાર પછી દુઃખ પામશે, તે કહું કરી વિસ્તાર ।। ૧ ।। વજ્રકંટક શાલ્મલી, નામે નરક નિદાન ।। જેહ પાપે પાપી પડે, કહું સૌ સુણો દઈ કાન ।। ૨ ।। પાપી પરત્રિય પશુ આદિ, કરે કામવશ પ્રસંગ ।। એહ પાપે પરલોકમાં, પામે તે દુઃખ અભંગ ।। ૩ ।। સ્પર્શના જો સુખ સારુ, કર્યો ધર્મનો તે લોપ ।। તેની ઉપર દૂત જમના, કરે છે અતિશય કોપ ।। ૪ ।। સમું કહેતાં વસમું, સમજતો નર સોય ।। વજ્રકંટકે વસિયો, જયાં સા’ય ન કરે કોય ।। ૫ ।। વજ્ર સરીખે કાંટે કહિયે, શાલ્મલીનાં ઝાડ ।। તેહ ઉપર નાખી તાણે, પાડે ત્યાં રાડોરાડ ।। ૬ ।। દેતાં દંડ જમદૂત હારે, ત્યારે જ આવે અંત ।। ચાલતો વહીવટ વિપત્તિનો, સત્ય માનજયો બુદ્ધિવંત ।। ૭ ।। એમ પ્રાણી ભોગવે, નિત્ય પ્રત્યે દુઃખ અનંત ।। ત્યાંથી પડે વૈતરણીએ, ભાઈ કહું તેનું વરતંત ।। ૮ ।। ચોપાઈ :- આલોકે નૃપ નૃપના જન રે, સતકુળમાં થયા ઉત્પન્ન રે ।। પણ ધર્મ મર્યાદાને ભાંગી રે, વર્તે અધર્મે નર અભાગી રે ।। ૯ ।। એવા રાજા ને રાજાના ભૃત્ય રે, પડે વૈતરણીએ પામી મૃત્ય રે ।। જેમાં વિષ્ટા મૂત્ર પરુ લોઈ રે, કેશ નખ અસ્થિ મેદ સોઈ રે ।।૧૦।। માંસ ત્વચાએ ભરી […] read more

પૂર્વછાયો :- વળી અભાગી જીવને, સૂઝે જ અવળાં કામ ।। ઘમગમાં ચાલતાં, કયાંથી સુખને વિશ્રામ ।। ૧ ।। ડોડા ભૂંડા ખાધાં ખરા, ધાંખે કરી ધંતૂરાતણા।। ચડ્યો કેફ તેનો ચિત્તને, કહો કાંઈ રહે મણા ? ।। ૨ ।। સુણો સહું આ લોકમાં, કરે નરનારી મળી પાપ ।। કાળી ભૈરવ દેવ તામસી, જે જે નર પશુ મારી આપ ।। ૩ ।। માંસ ખાઈ પશુ મનુષ્યનું, થાય નર નારી પ્રસન્ન ।। તેહ જાય જમપુરીએ, પડે રક્ષોગણ ભોજન ।। ૪ ।। માર્યા નર પશુ અવતરી, ત્યાં રાક્ષસના ગણ થાય ।। જેમ ખાધું’તું માંસ એહનું, તેમ તેનું એહ જ ખાય ।। ૫ ।। જેમ એ નરનારીએ, કર્યું હતું નૃત્ય ને ગાન ।। તેમનું તેમ રાક્ષસ કરે, ખાઈ માંસ કરી લોહીપાન ।। ૬ ।। ચોપાઈ :- વળી આ લોકમાં અપરાધી રે, કરે પાપ ન કરે પારાધી રે ।। આવે શરણ જીવવાને જન રે, આણી અતિ વિશ્વાસ મન રે ।। ૭ ।। એવા વન ગામના જીવ જેહ રે, આવે જીવવા આશરે તેહ રે ।। તેને શૂળ કે સૂત્રની ફાંસી રે, તેણે કરીને માર્યાં વિશ્વાસી રે ।। ૮ ।। પછી મરી જમપુર જાય રે, તેને જમદૂત પ્રોવીને ખાય રે ।। આપે દુઃખ નાપે અન્નપાણી રે, આવે મૂરછા બંધાય વાણી રે ।। ૯ ।। પડે પૃથવી ઉપર આપ રે, […] read more

પૂર્વછાયો :- હવે સુણો સહુ શુભમતિ, કહુ કથા સુંદર સાર ।। પ્રગટ પ્રભુ ભજયા વિના, પામે પ્રાણી દુઃખ અપાર ।। ૧ ।। સહે દુઃખ સોળે શહેરનાં, ભોગવે નરક અગણિત ।। પછી ચાલે ચોરાશિયે, સુણો સહુ કહું તેની રીત ।। ૨ ।। ચોરાશી રાશિ દુઃખની, છે અતિ અતોલ અમાપ ।। જેમાં જીવ જૂજવા, પામે છે પરિતાપ ।। ૩ ।। જેને માથે એહ દુઃખ છે, તે નથી સુખી લગાર ।। કોણ ડાહ્યાં ભોળાં કહિયે, કોણ ગુણવંત ને ગમાર ।। ૪ ।। કોણ રંક રાજા કહિયે, કોણ શ્રીમંત ને શાહુકાર ।। જેને માથે જન્મ મરણ છે, તે તો સર્વે એક જ હાર ।। ૫ ।। કોણ જોગી જતિ કહિયે, કોણ ત્યાગી તપસી તેહ ।। ચોરાસીનું નવ ચૂકિયું, તો અમથો કલેશ એહ ।। ૬ ।। હાર્યો જીત્યો કોણ જાણિયે, કોણ સતી ને શૂરવીર ।। દાતા દીન કેને કહિયે, જેને એહ દુઃખ છે શિર ।। ૭ ।। જેહ કષ્ટ કહેવાય નહિ, જિહ્વાએથી જરૂર ।। ચવું ચારે ખાણ્યનાં, ભારે દુઃખ ભરપૂર ।। ૮ ।। અંડજ ઉદ્ભિજ સ્વેદજ જરાયુજ, ખરી એ ચારે ખાણ ।। એકવીશ લાખ એક એકમાં, તેહ પિંડ ધરે પરિમાણ ।। ૯ ।। કિયાંક સુખી કિયાંક દુઃખી, તન સહે ત્રિવિધ તાપ ।। શરીરધારી સુખી નહિ, સદા રહે શિર સંતાપ ।।૧૦।। ચોપાઈ :- શુભાશુભ કર્મ અનુસાર, […] read more