સોરઠા :- મંગળરૂપ અનુપ, સમરતાં સદ્ય સુખ મળે ।। સો સહજાનંદ સુખરૂપ, જે ભજતાં ભવદુઃખ ટળે ।। ૧ ।। કરવા માંગલિક કાજ, જન મનમાં જે ઇચ્છા કરે ।। તે સમરે શ્રી મહારાજ, તો વિઘ્ન તેનાં તર્ત હરે ।। ૨ ।। એવા શ્રી ઘનશ્યામ, નામે જેને નિર્વિઘ્ન થઈયે ।। વળી સરે સઘળાં કામ, તેને તજી બીજું શીદ ચહિયે ।। ૩ ।। સર્વે સુખના સદન, દુઃખહરણ હરિ દીનબંધુ ।। તે પ્રભુ થઈ પ્રસન્ન, સા’ય કરજયો સદા સુખસિંધુ ।। ૪ ।। દોહા – પ્રથમ પ્રભુને પ્રણમી, કરું કથા ઉચ્ચાર ।। યમદંડની જે વારતા, કહું મતિ અનુસાર ।। ૫ ।। રાગ :- સામેરી મંગળમૂર્તિ મહાપ્રભુ, બહુનામી બદ્રિકાઈશ ।। ભકતધર્મ સુત ભાવશું, રહ્યા હૃદયમાં હમિશ ।। ૬ ।। સુખસાગર સૌના પતિ, અતિ દયાસિંધુ દયાળ ।। પૂરણકામ સુખધામ સદા, નિજ ભકતવત્સલ પ્રતિપાળ ।। ૭ ।। તેહ પ્રભુ પૂર્વે પ્રગટ્યા, દ્વિજકુળ ધર્મને ઘેર ।। નામ ઘનશ્યામ સુંદર હરિ, કરી જન પર મે’ર ।। ૮ ।। ત્યાંથી પ્રભુજી પધારિયા, પૂર્વથી પશ્ચિમ દેશ ।। અનેક જીવ ઉદ્ધારિયા, આપી અમળ ઉપદેશ ।। ૯ ।। તેહ પ્રભુ મળ્યા મુજને, સ્વામી તે સહજાનંદ ।। જન્મ મરણ યમયાતના, જેથી છૂટ્યો હું સર્વે ફંદ ।।૧૦।। જેહ દુઃખ ન કહેવાય જીભથી, અતિ વિકટ છે વિપરીત ।। જે જન સુણે શ્રવણે, તે થાય અતિ ભયભીત ।।૧૧।। […] read more

પૂર્વછાયો :- જે રીતે આ જીવને, વીતે છે વસમી વાર ।। ગહન ગતિ ગર્ભવાસની, તે કહું કરી વિસ્તાર ।। ૧ ।। મોટા મુનિએ મળી કર્યો, સર્વે નરકનો નિરધાર ।। તેથી અધિક દુઃખ ઉદરે, જેનો કહેતા તે નાવે પાર ।। ૨ ।। જોગી જતિ તપસી ઋષિ, જે જે મોટા કહેવાય ।। એહ દુઃખને સાંભળી, સહુ કંપે છે મનમાંય ।। ૩ ।। દેવ દાનવ મુનિ માનવી, સુખે બેઠા કરે છે વિલાસ ।। જન્મમરણ દુઃખ જયાં લગી, નથી સાંભરતો ગર્ભવાસ ।। ૪ ।। ભૂપ અનુપમ રાજયને, વળી ભોગવે છે ભલી ભાત ।। તે પણ કંપે છે તનમાં, સુણી ગર્ભવાસની વાત ।। ૫ ।। ભોંણ કોટડી ભાગશી, તેમાં રુંધી રાખે દિનરેણ ।। પણ ઉદર સમ એકે નહિ, સહુ સમજજયો પરવેણ ।। ૬ ।। ચોપાઈ :- ઉદરમાં જે અતિ ઘણું દુઃખ, નવ માસ સુધી નહિ સુખ ।। ઊંધે શીશે લટકાવે લઈ, તિયાં દુઃખ તણો તે પાર નઈ ।। ૭ ।। તપે જઠરા તાપ અપાર, બળે દેહ ને કરે પોકાર ।। દાઝે દેહ અતિ અકળાય, કોમળ તને તે કેમ સે’વાય ।। ૮ ।। તેહ તાપે તરફડે પ્રાણી, જાણ્યું થાશે આ દેહની હાણી ।। નરકખાડથી નરસું ઠેકાણું, એથી બીજું શું હું ભૂંડું વખાણું ।। ૯ ।। શુભ અશુભ આહારનો રસ, એહ મુખમાં આવે અવશ ।। પરુ પાચને […] read more

પૂર્વછાયો :- જોબનમાં જે જે કર્યુ, તેની કહું હવે વાત ।। દામ વામને કારણે, ઘણી ઘણી શીખ્યો ઘાત ।। ૧ ।। પ્રીત બાંધી પતની સંગે, અને અંગે કરે અધર્મ ।। સાચા સંતની શીખ ન માને, અને કરે તે ખોટા કર્મ ।। ૨ ।। ચોપાઈ :- કરે કર્મ અતિ ઘણાં ખોટાં, જેણે થાશે તે બંધન મોટાં ।। ચોરે ધન ને હરે છે નારી, થયો મદ્યમાંસનો આહારી ।। ૩ ।। મારે જીવ આવે નહિ મે’ર, બાંધી અધર્મધ્વજા તે ઘર ।। બોલે ખોટું ને નાખે છે આળ, નિરબળ કંગાલનો કાળ ।। ૪ ।। વાઢે વનને મૂકે છે આગ્ય, કીધો ધર્મ સુધર્મનો ત્યાગ ।। શીખ્યો છળબળ કળ ભૂંડી, અતિ અંતરે મમતા છે ઊંડી ।। ૫ ।। સહુથી સરસ થવાનું છે સઈ, તેને અર્થે કરે પાપ કંઈ ।। રાત દિવસ ઘડે બહું ઘાટ, મનસુબો મોટું થાવા માટ ।। ૬ ।। ઇચ્છે વસ્ત્ર આભૂષણ અંગે, રાચી રહ્યો તનસુખ રંગે ।। મરડે મૂછને પાઘ સંભાળે, લઈ દર્પણ મુખ નિહાળે ।। ૭ ।। ચાલે જોબનમાં મદમાતો, દેખી ધન કુટુંબ ફુલાતો ।। જોઈ છબી છોગલાંની છાંય, તેને મગન રહે મનમાંય ।। ૮ ।। બરોબર બેસતાં બનાવી, પે’રે લૂગડાં લજિત લાવી ।। પાઘે પેચ પોતિયે પાટલી, પાડે ભાવે કરી અતિ ભલી ।। ૯ ।। બણીઠણી બેસે ચોરે ચોકે, જાણે લોક […] read more

પૂર્વછાયો :- પ્રભુ વિમુખ જે પાપિયો, પામે પરલોકમાં દુઃખ ।। કૃતઘ્ની જે કુબુદ્ધિ, તેને કયાંયે ન હોય સુખ ।। ૧ ।। પરલોકે પીડા પામશે, આ લોકે દુઃખ અપાર ।। સુખ શાંતિ કયાંથી લહે, એવા પાપનાં કરનાર ।। ૨ ।। બાળ જોબન વૃદ્ધમાંયે, કર્યા કર્મ અપાર ।। માન ઘટ્યું મમતા વધી, પછી સૌએ કર્યો તિરસ્કાર ।। ૩ ।। હેતુ જેને જાણતો, રાખતો અતિ ઘણું હેત ।। તે જ લાગ્યાં તિરસ્કારવા, કહે પરો રહે પાપી પ્રેત ।। ૪ ।। રાગ :- ધોળ ‘જન્મ્યા ત્યાંથી જરૂર જાણો’ એ ઢાળ. બાળ ત્રિયા બીજા બહુ મળી, વચન કહે કરી રોષાજી ।। અમે અમારું ઉકેલશું બેસી રે’ને દુર્મતિ ડોસાજી ।। ૫ ।। લવલવ કરતાં લાજ ન આવે, કહી કહીને શું કહિયેજી ।। બોલતાં બંધ ન બેસે તારે, જીહ્વા ઝાલીને રહિયેજી ।। ૬ ।। ઊનું ટાઢું હાજર હશે, એવું અન્ન આણી દેશુંજી ।। ટંક ટાણાની ટેવ નહિ રહે, જયારે નવરા થાશુંજી ।। ૭ ।। તું જેવા નકામા નથી, અમારે છે કામજી ।। ન થાવાનાં નખરાં મૂકી, બેસી રહે એક ઠામજી ।। ૮ ।। ન બોલ્યાનું બોલે છે બૂઢા, જિહ્વા મૂકી છૂટીજી ।। બા’રની બુંદાણી આંખ્યો, હૈયાની પણ ફૂટીજી ।। ૯ ।। સમજયા વિના શાને માટે, લવરી કરછ લાંબીજી ।। મેલ્ય મનસુબો મહાસુખ લેવા, કરી કમાણી આંબીજી ।।૧૦।। […] read more

પૂર્વછાયો :- શું થાશે હવે સાંભળો, જે આવ્યાં દુઃખ અનેક ।। અતિ વેદના વીંછી તણી, રોમ રોમ માંય વિશેક ।। ૧ ।। ત્યારે જાણ થયું જમરાજને, કિંકર મેલ્યા કોટ ।। એહ પાપીને પીડતાં, લઈ આવજયો ચડી ચોટ ।। ૨ ।। ચોપાઈ :- આપી આગન્યા થયું નગારું, હુવો હુકમ ઊઠ્યા હજારું ।। સંગ લઈ નેજા ને નિશાણ, જમરૂપે દીસે છે જોરાણ ।। ૩ ।। અતિ કાળા ને બોલે છે ક્રૂર, નયણાં દીસે ઉગમતો સૂર ।। ક્રોધે ભર્યા અતિ વિકરાળ, તે તો સજજ થયા તતકાળ ।। ૪ ।। ધર્યાં રૂપ ભયાનક ભૂંડા, અતિ લોચન દીસે છે ઊંડા ।। દીસે નાસિકા ગુફા સમાન, કીધા કપાટ જેવડા કાન ।। ૫ ।। ફાડ્યાં મુખ ફાટ્યો જાણ્યું આભ, તેમાં રાક્ષસિયો બે બે વાંભ ।। અતિ દાંત દેખાડે છે બા’ર, જોતા જીભા ન પામિયે પાર ।। ૬ ।। તીખા ત્રાક સરીખા છે રોમ,પિંડ પહોંચ્યાં પૃથ્વી ને વ્યોમ ।। પિંડ એવાં ને અવળાં મુખ, જેને જોતામાં જાય છે સુખ ।। ૭ ।। ખરમુખા ને લાંબા છે કાન, અતિ દીસે છે વરવે વાન ।। કેનાં શ્વાનના જેવા છે મુખ, ધર્યા તન દેવા અતિ દુઃખ ।। ૮ ।। કેના પગ ફણા બે છે પૂંઠ્યે, ગર્જે મેઘ સમ ઘોર ઊઠે ।। કેનાં સિંહના સરીખાં છે મુખ, વ્યાઘ્રમુખા દિયે અતિ દુઃખ ।। […] read more

પૂર્વછાયો :- પછી પાપી જીવને, ઘેરી રહ્યા હતા ઘટમાંય ।। કાયામાંથી કાઢવા, કર્યો યમકિંકરે ઉપાય ।। ૧ ।। સઉ કિંકર થઈ સાબદા, વીંટી વળ્યા તે વાર ।। અતિ, દિયે મૂઢમતિને માર ।। ૨ ।। જોઈ ભૂંડાઈ જીવની, નથી આવતી યમને મે’ર ।। રૂંધ્યો ભૂંડી રીતશું, પીડવા બહુ પે’ર ।। ૩ ।। જન્મ ધરી જે જે કર્યાં, પાપી જીવે જે પાપ ।। તે તે સંભારી સરવે, કર્યો યમદૂતે સંતાપ ।। ૪ ।। રાગ :- ધન્યાશ્રી ‘જન્મ્યા ત્યાંથી જરૂર જાણો’ એ ઢાળ. બાળ જોબનમાં જે જે કર્યાં’તાં, વૃદ્ધપણામાં વળીજી ।। કર્યાં કરાવ્યાં પાપ જે પોતે, તે આવ્યાં છે મળીજી ।। ૫ ।। સારી ઉમરમાં સુખને અર્થે, કર્મ વિકર્મ જે કીધુંજી ।। સર્વે મળીને અઘ તે આવ્યું, અંત્યે દુઃખ જ દીધુંજી ।। ૬ ।। કર્યાં કર્મ કાળાં કંઈ, કુળ કુટુંબને કાજેજી ।। ભવ આખાની ભૂંડાઈ લીધી, લોકડિયાંની લાજેજી ।। ૭ ।। કઠણ વેળાએ કામ ન આવી, પડી પોતાને માથેજી ।। પાપમાં પાંતી કેણે ન લીધી, જે કર્યા’તાં નિજ હાથેજી ।। ૮ ।। બેખબરને ખબર તેની, પડી નહિ લગારજી ।। ભૂંડે હાલે ભોંયે સુવાર્યો, તોયે ના’વ્યો વિચારજી ।। ૯ ।। ત્યાર પછી જે પાસળ હતાં, જમનાં જૂથ અપારજી ।। સર્વે આવી અંગે વળગ્યાં, કે’તાં ન આવે પારજી ।।૧૦।। ઘેરી લીધો ઘાંઘો કીધો, દીધો બહુ […] read more

પૂર્વછાયો :- આવું સાંભળી શ્રવણે, રખે ઉર વિચારતા એમ ।। જીવ વસ્તુતાએ જડે નહિ, તો દુઃખ ભોગવશે કેમ ।। ૧ ।। વળી કોઈ કે’શો જીવ ઝીણો, વ્યોમથી અતિ વિશેષ ।। અછેદ્ય અભેદ્ય અખંડ એહ, બળે સડે સૂકે નહિ લેશ ।। ૨ ।। વળી કોઈક એમ કહેશો, કહ્યો જીવ તે બ્રહ્મસ્વરૂપ ।। કર્મ માયા કલ્પિત છે, કહ્યો આતમા એક અનુપ ।। ૩ ।। એમ જણ જણ પ્રત્યે જૂજવું, જો પરઠી કરશો પ્રમાણ ।। તેહ ઉપર કહું સાંભળો, તમે સર્વે જન સુજાણ ।। ૪ ।। વિવિધ ભાતે વર્ણવી, કહુ જીવની સર્વે વાત ।। શાસ્ત્ર સહુએ સત્ય કહ્યો, જીવ જૂઠો નહિ કોઈ ભાત ।। ૫ ।। જીવ જોતાં જો નવ જડે, તો સાધન સર્વે વ્યર્થ છે ।। વંધ્યાસુતને વખાણે વગોવે, એમાં શિયો કહો અર્થ છે ? ।। ૬ ।। શૂન્યસુમનની સ્રજ સારુ, અતિ આગ્રહ કોણ કરે ।। શશશૃંગની શિબિકાયે, બેઠે ન બેઠે શું સરે ? ।। ૭ ।। જપ તપ તીરથ જોગ જજ્ઞ, દાન પુણ્ય વ્રતવિધિ મળી ।। કેને અરથે કરવું, પામનારો ન મળે વળી ।। ૮ ।। પુણ્ય પાપ પર પોતાનાં, સમજયામાં શું સાર છે ? ।। ન્યાયે અન્યાયે ન કરવું, એ પણ જૂઠો નિરધાર છે ।। ૯ ।। એમ આગમ અસત્ય થયાં, વળી વકતા ન સમજયા વાત ।। એ તો મત […] read more

પૂર્વછાયો :- જંજીર બંધે બાંધિયો, મારીને લીધો મો’ર ।। ડગલે ડગલે દુઃખું ઘણું, નહિ લેવાં સુખ કોઈ ઠોર ।। ૧ ।। બસેં ને સડતાળીશ જોજન, જમ ચલાવે છે નીત ।। જેવાં જેનાં કર્મ છે, તેવી તે દંડની રીત ।। ૨ ।। મર્મસ્થળે મારે ઘણું, તેણે પાપી કરે પોકાર ।। પુણ્ય હીણા પ્રાણી તણી, એ સમે કરે કોણ સાર ।। ૩ ।। શોધી સંધ્ય શરીરની, તિયાં માર દિયે મનગમતી ।। દંડ દેવાની રીતને જાણે છે જમદૂત અતિ ।। ૪ ।। તાળવે કપાળે કોણિયે, ગોઠણે માર દિયે ઘણી ।। છાતી નખ છેદે તેની, થાય પીડા અતિ તે તણી ।। ૫ ।। નાશી ભાગી નવ શકે, પડિયો જમને હાથ ।। કષ્ટ સહેવાય કેટલું, અતિ પામે પીડા અનાથ ।। ૬ ।। જેમ નર વાનરને, બળે ગળે બાંધે છે બંદ ।। તેમ જાયે કયાં જીવ પાપી, પડિયો જમને ફંદ ।। ૭ ।। જેને દીઠે દુઃખ ઊપજે, વળી સ્પર્શે જાય પ્રાણ ।। વજ્ર જેવી વાણી વદે, એવા ભૂંડા જમરાણ ।। ૮ ।। ચોપાઈ :- તેેને સાથે ચાલિયો અનાથ રે, ઘણું ઘણું ઘસતો હાથ રે ।। કરે ઓરતો મનમાં બહુ રે, મારો મારો કરે જમ સહુ રે ।। ૯ ।। પડે માથે મુદગર માર રે, કરે હાય હાય ત્યાં પોકાર રે ।। દઈ દઈ પાપનાં એંધાણ રે, […] read more