Last Updated:
May 5, 2025

Click here to submit your article
નિષ્કુળાનંદ કાવ્ય
Per Page :

પુરૂષોત્તમપ્રકાશ પ્રકાર:- ૩૦

દોહા – વળતું વાલમે વિચારિયું, આંહિ મંદિર કરીએ એક । માંહિ બેસારિયે મૂરતિ, અતિ સારી સહુથી વિશેક ।।૧।। ગઢડે મહારાજ ઘણું રહ્યા, એમ જાણે છે સહુ જન । માટે મંદિર કરાવિએ, મર આવી કરે દરશન ।।૨।। મૂરતિ દ્વારે મનુષ્યનું, થાશે કોટિનું કલ્યાણ । એહ ઊત્તમ ઊપાય છે, એમ બોલિયા શ્યામ સુજાણ ।।૩।। સુણી સંત રાજી થયા, રાજી થયા સહુ હરિજન । પછી મોટું મંદિર કરાવવા, અતિ ઊતાવળું ભગવન ।।૪।। ચોપાઈ – કર્યું ખાત મુહૂર્ત હરિ હાથેરે, તિયાં હું પણ હતો સંગાથેરે । નાખી નાથે પાયો નકિ કર્યુંરે, એમ આપે મંદિર આદર્યુંરે ।।૫।। હાં હાં કરતાં થયું તૈયારરે, વળી ઘણી લાગી નહિ વારરે । કર્યું મોટું મંદિર બે માળરે, કરાવિયું હેતેશું દયાળરે ।।૬।। થયું મંદિર પુરૂ જે વારરે, માંહિ મૂરતિ પધરાવી તે વારરે । ગુણ સાગર જે ગોપીનાથરે, તેતો પધરાવ્યા પોતાને હાથરે ।।૭।। રાધા સહિત શોભે અતિ સારારે, જે જુવે તેને લાગે પ્યારારે । એતો વાસુદેવ ભગવાનરે, જે જુવે તે થાય ગુલતાનરે ।।૮।। એ જે ગોપીનાથની મૂરતિરે, એતો સુંદર શોભે છે અતિરે । એવી મૂરતિ એમ પધરાવીરે, સુંદર મંદિર સારૂં બનાવીરે ।।૯।। બાંધ્યું ધામ શ્યામે સહુ કાજરે, મે’ર કરીને પોતે મહારાજરે । ૨કંક દેશનું કરવા કલ્યાણરે, કર્યું કામ એ શ્યામ સુજાણરે ।।૧૦।। જેજે જન કરે દરશનરે, મૂરતિ જોઈ થાયે મગનરે । […] read more
0 Views : 166

પુરૂષોત્તમપ્રકાશ પ્રકાર:- ૩૧

દોહા – ગણ્યો ન જાયે ગઢપુરનો, માનો મા’ત્મ્ય ને મહિમાય । જીયાં સંત હરિજન સહુ મળી, વળી નિરખે નાથ સદાય ।।૧।। સતસંગી બાઈ ભાઈને, થયાં દર્શન ગઢડે ગામ । દર્શન વિના કોય દેશનાં, નથી રહ્યાં પુરૂષ ને વામ ।।૨।। અઢળક ઢળ્યા મળ્યા જિયાં, વળી આપ્યાં છાતીમાં ચર્ણ । તે ચરણ ચિત્તે ચતવતાં, જાણો જાય જન્મ ને મર્ણ ।।૩।। બહુપેર પરસાદિયો, વળિ ઈયાં મળી છે જરૂર । તેનું ઘસાતું બોલવું, એથી બીજો કોણ અસુર ।।૪।। ચોપાઈ – એતો ભોગવશે એનું પાપરે, તેનો આપણે શો સંતાપરે । વળી જેજે કર્યું જગતાતરે, કહું સાંભળજો તેની વાતરે ।।૫।। સોરઠ દેશવાસી જન કાજેરે, કરાવિયું મંદિર મહારાજેરે । જોઇ જીરણગઢ માંઇ જાગ્યરે, દિઠી દેવળ કરવા લાગ્યરે ।।૬।। જાણ્યું આ જાગ્યે મંદિર થાયરે, તેનો મોટો વધે મહિમાયરે । મોટું શેહર તીરથ વળી મોટુંરે, જિયાં આવે મનુષ્ય કોટાનકોટુંરે ।।૭।। તેહ સહુને થાય દરશનરે, તેણે કરી તરે બહુ જનરે । વળી દેશમાં સારા સતસંગીરે, જેની પ્રીત પ્રભુમાં અભંગીરે ।।૮।। સ્વામી રામાનંદજીના શિષ્યરે, હેતે હરિ ભજેછે હમેશરે । સહુ સિદ્ધ સમાધિ સંપન્નરે, અતિ અનઘ જાણો એ જનરે ।।૯।। વળી આવી અમે એહ દેશરે, રહી ગયા વરણિને વેષરે । જોઇ પવિત્ર દેશ પાવનરે, ઘણું ઘણું માની ગયું મનરે ।।૧૦।। પછી લોભી રહ્યા લોજ ગામરે, કરવા અનેક જીવનાં કામરે । કરતા બહુ […] read more
0 Views : 154

પુરૂષોત્તમપ્રકાશ પ્રકાર:- ૩ર

દોહા – પછી મંદિરમાંહી મૂરતિયો, પધરાવી કરી બહુ પ્રીત । સુખકારી તે મૂરતિ, અતિ સારી સુંદર શોભિત ।।૧।। મધ્યના મંદિરમાં મનોહર, જોયા જેવી જે જોડ । પ્રેમે કરી પધરાવિયા, ત્રિકમરાય રણછોડ ।।૨।। પૂર્વ દે’રે પધરાવિયા, રાધારમણ કૃષ્ણ કૃપાળ । આવી બેઠા ગરૂડાસન, અતિ દયા કરીને દયાળ ।।૩।। પશ્ચિમ દે’રે પધરાવિયાં, શિવ પારવતી સુખરુપ । ગણપતિ વૃષભ વળી, મળી શોભે છે અતિ અનૂપ ।।૪।। ચોપાઈ – સુંદર મૂરતિયો સરખી સારીરે, તેતો મંદિરમાંય બેસારીરે । જોયા જેવી મૂર્તિ જુનેગઢરે, જેજે જુવે તેને લાગે રઢરે ।।૫।। એવી પોતે મૂર્તિ પધરાવીરે, ગઢડેથી જુનેગઢ આવીરે । કરવા અનેક જીવનું કલ્યાણરે, કર્યું કામ શ્યામ સુજાણરે ।।૬।। કર્યો ઊત્સવ અતિ ત્યાં ભારીરે, આવ્યાં દર્શને સૌ નર નારીરે । તેને ભોજન કરાવ્યાં ભાવતાંરે, પછી નાહી નાથ જમ્યા હતારે ।।૭।। જમી પોતે જમાડિયા જનરે, ભાવે પીરશિયું ભગવનરે । ફરિ ફરિ ફેરવે મોદકરે, દિયે દોય માગે કોઈ એકરે ।।૮।। અતિ હેત છે હરિજન માથેરે, માટે જમાડેછે જન હાથેરે । એમ જમાડિ રહ્યા જન જયારેરે, મળ્યા સહુ સંતને તે વારેરે ।।૯।। મળી વળી સંત પાયે પડ્યારે, વળતા નાથ રૈવતાચળ ચડ્યારે । એમ હરે ફરે કરે કાંઈરે, સહુ જનને છે સુખદાઈરે ।।૧૦।। મંદિર કરાવ્યું જે મહારાજેરે, સહુ જીવના કલ્યાણ કાજેરે । કોઈ આવી દર્શન કરશેરે, તેતો અપાર સંસાર તરશેરે ।।૧૧।। એહ મોટો […] read more
0 Views : 154

પુરૂષોત્તમપ્રકાશ પ્રકાર:- ૩૩

દોહા – એવી વાત વાલમે કરી, ધરી હૈયે ઘણું હેત । સુણિ મગન મુનિ થયા, વળી સતસંગી સમેત ।।૧।। આશ્ચર્ય પામ્યા સહુ અંતરે, એવાં સુણી વાલાનાં વેણ । જાણું જીવ ઊદ્ધારવા, આવ્યા આપે શ્યામ સુખદેણ ।।૨।। પ્રાણધારી જે પ્રથવીએ, તે સહુને લેવા સ્વધામ । એહ આગ્રહ ઊરમાં, ઘણો ઘણો કરે ઘનશ્યામ ।।૩।। જોઈ મહારાજની મરજી, હાથ જોડી કહે મુનિરાજ । જેમ કહો તેમ કરિયે, કે’જો કૃપા કરી હરિ આજ ।।૪।। ચોપાઈ – તારે નાથ કહે સુણો સંતરે, આજ તારવા જીવ અનંતરે । માટે જેમ જેમ જીવ તરેરે, એમ કરવુંછે સહુને સરેરે ।।૫।। માટે દેશો દેશમાં દેવળેરે, માંડો સારી મૂર્તિયો સઘળેરે । એહ મૂર્તિનાં દર્શન કરશેરે, તેતો અપાર પ્રાણી ઊદ્ધરશેરે ।।૬।। જાણો એહ ઊપાય છે ભારીરે, સહુ જુવો મનમાં વિચારીરે । માટે કચ્છમાં મંદિર કરવુંરે, થાય પ્રાણીને પાર ઊતરવુંરે ।।૭।। એવું સુણી સંત સજજ થઈરે, કર્યું ભુજમાં મંદિર જઈરે । માંહી બેસાર્યા નરનારાયણરે, કચ્છ દેશ તારવા કારણરે ।।૮।। વળી ધોળકે મંદિર કરાવીરે, તેમાં મૂર્તિ સારી પધરાવીરે । એવો કરિયો એહ ઊપાયરે, જેણે કરી જન સુખી થાયરે ।।૯।। (મોરલીમનોહર હરિકૃષ્ણરે, પોતે શ્રીજી થઇ અતિ પ્રશ્નરે । જીવ અનંત ઊદ્ધારવા કાજરે, આવ્યા ત્યાં ઘણીવાર લઇ સમાજરે ।।૧।।) કરાવિયું એ કાજ સંતરાજેરે, બહુ જીવને તારવા કાજેરે । વળી નાથ કે’ કહુંછું અમેરે, કરજો થાય […] read more
0 Views : 135

પુરૂષોત્તમપ્રકાશ પ્રકાર:- ૩૪

દોહા – વળી શ્રીહરિ કે સંત સાંભળો, મોટાં કરાવિયાં મંદિર । તેમાં બેસારિ મૂરતિયો, અતિ સારી સુંદિર ।।૧।। જેજે દેશે મંદિર કર્યાં, તેતે દેશને આવ્યાં કામ । હવે સરવે દેશને અરથે, એક બંધાવિયે સારૂં ધામ ।।૨।। દેશી પ્રદેશી દર્શન કરે, તેનાં પ્રજાળવા વળી પાપ । એવું મંદિર એક કરવું, એમ બોલ્યા શ્રીહરિ આપ ।।૩।। ભાગ્ય જગાડવા ભાલનાં, ધોલેરે બાંધિએ ધામ । તેમાં બેસારિયે મૂરતિ, અતિ શોભિત સુંદર શ્યામ ।।૪।। ચોપાઈ – એહ બંદર સુંદર સારૂંરે, જિયાં આવેછે લોક હજારૂંરે । તિયાં મંદિર કરવું એકરે, સારૂં સહુથી વળી વિશેકરે ।।૫।। એમ નાથે કરી નિરધારરે, પુછ્યું પુંજા ભાઈને તે વારરે । સુણો પુણ્યવાન પુંજાભાઈરે, કરિયે મંદિર ધોલેરા માંઈરે ।।૬।। વળી સતસંગિને કહે શ્યામરે, કો’તો ધોલેરે બાંધિયે ધામરે । સહુ બોલો શુદ્ધભાવે કરીરે, એમ હરિજનને કહે હરિરે ।।૭।। ત્યારે હરિજને જોડયા હાથરે, ધન્ય ધન્ય કહે સહુ સાથરે । જાગે ભાગ્ય મોટું જો અમારૂંરે, કરો મંદિર તો બહુ સારૂંરે ।।૮।। મંદિરને જોગે મહારાજરે, રહે સંતનો સહુ સમાજરે । હરતાં ફરતાં દર્શન થાયરે, અતિ મોટો એ લાભ કે’વાયરે ।।૯।। નથી એથી બીજું કાંઈ સારૂંરે, એમાં અતિ રૂડું છે અમારૂંરે । એમ બોલ્યા સતસંગી સહુરે, સુણી નાથ રાજી થયા બહુરે ।।૧૦।। પછી આપ્યાં છાતિમાં ચરણરે, જેહ ચરણ ભવભય હરણરે । કર્યા નિરભય છાપી છાતીરે, કહ્યે વાત […] read more
0 Views : 148

પુરૂષોત્તમપ્રકાશ પ્રકાર:- ૩પ

દોહા – પછી અલબેલે આગન્યા કરી, મંદિર કરવા માટ । ઈયાં મંદિર કરવું, જિયાં અમે ઢાળી છે પાટ ।।૧।। અતિ ઊત્તમ છે આ ભૂમિકા, મોટાં ભાગ્યવાળી ભરપુર । ઓછું માહાત્મ્ય આનું નથી, જન મને જાણજો જરૂર ।।૨।। જિયાં બેસી અમે જમિયા, વળી ઢાળ્યો ઢોલિયો અમૂલ્ય । જુવો વિચારી જીવમાં, કોણ આવે આ ભૂમિને તુલ્ય ।।૩।। માટે મંદિર આંહિ આરંભો, અતિ ઊરે આણી આનંદ । થાશે સરસ સહુથી, એમ બોલિયા સહજાનંદ ।।૪।। ચોપાઈ – પછી આદરિયું છે મંદિરરે, અતિ ઊતાવળું તે અચિરરે । ખાત મુહૂર્ત ખાંત્યેશું કીધુંરે, પછી મંદિરનું કામ લીધુંરે ।।૫।। થાય અહોનિશ કામ એહરે, કરે જન કરીને સનેહરે । થયું તૈયાર વાર ન લાગીરે, ત્યાંતો પધાર્યા શ્યામ સુહાગીરે ।।૬।। જોઈ મંદિર મગન થયારે, સારૂં સારૂં કર્યું કે’છે રહ્યારે । હવે બેસારિયે જો મૂરતિરે, રાધાકૃષ્ણની સારી શોભતિરે ।।૭।। પછી સમે સહાસન માથેરે, મદનમોહન પધરાવ્યા હાથેરે । કરી પૂજા આરતી ઊતારીરે, થયો જયજય શબ્દ ભારીરે ।।૮।। મદનમોહનની જે મૂરતિરે, તેતો સુંદર શોભેછે અતિરે । જેજે નિરખે નયણાં ભરીરે, તેનું મન ચિત્ત લિયે હરિરે ।।૯।। એવી મૂરતિયો છે અતિ સારીરે, પ્રતિપક્ષીને પણ લાગે પ્યારીરે । મદનનું પણ મોહે મનરે, ત્યારે બીજા ન મોહે કેમ જનરે ।।૧૦।। શોભાસાગર સુખની ખાણીરે, છબી જાતિ નથી જો વખાણીરે । જોઈ જોઈ જન મન લોભેરે, એવા મદનમોહન […] read more
0 Views : 159

પુરૂષોત્તમપ્રકાશ પ્રકાર:- ૩૬

દોહા – વળી શ્રીહરિ કે’ સહુ સાંભળો, બહુ બહુ બનાવ્યાં મંદિર । અનેક જીવ ઊદ્ધારવા, કર્યું કામ અનામ અચિર ।।૧।। સુંદર મંદિર સારાં થયાં, સ્થાપી મૂરતિયો મનોહર । પણ મદનમોહન મારા મનમાં, અતિ સારા લાગેછે સુંદર ।।૨।। નાનો દેશ નિરસ અતિ, દેહાભિમાનિને દુઃખરૂપ । તિયાં ત્યાગી હોય તે ટકે, બીજાને સંકટરૂપ ।।૩।। માટે મારે એ મંદિરપર, ઘણું ઘણું રહેછે હેત । ધન્ય ધન્ય એહ સંતને, જે ઈયાં રહે કરી પ્રીત ।।૪।। ચોપાઈ – મારે વચને જે ઈયાં રહેછેરે, સુખ દુઃખ શરીરે સહેછેરે । એક મને કરવાને રાજીરે, નથી રાખી શરીરશું સાજીરે ।।૫।। એહ સંત બીજા સંત જેહરે, બરોબર માનું કેમ તેહરે । હોય બરોબર બેહુ જયારેરે, ત્યારે તમ ઘણું ઘેર મારેરે ।।૬।। પણ એમ જાણશો માં કોયરે, જેહ ત્યાગ વા’લો મને નોયરે । માટે સે’જે સે’જે તપ થાયરે, એવું છે જો એ મંદિર માંયરે ।।૭।। એહ સંતને જમાડશે જેહરે, મોટા સુખને પામશે તેહરે । બીજા જકતના જમાડે ક્રોડ્યરે, તોયે આવે નહિ એની જોડ્યરે ।।૮।। એને પૂજી ઓઢાડે અંબરરે, વળી પાયે લાગે જોડી કરરે । તેતો જન જાયે બ્રહ્મમો’લરે, સત્ય માનજો છે મારો કોલરે ।।૯।। જેહ જન મારા રાજીપામાંરે, રહે હાથ જોડી ઊભા સામારે । એથી સંત બીજા કોણ સારારે, એવા સંત લાગે મને પ્યારારે ।।૧૦।। દેહાભિમાની તો દિઠા ન ગમેરે, […] read more
0 Views : 140

પુરૂષોત્તમપ્રકાશ પ્રકાર:- ૩૭

દોહા – એમ અનેક પ્રકારનાં, બહુ બહુ ઊઘાડ્યાં બાર । કલ્યાણ કરવા કારણે, અલબેલે જાણો આ વાર ।।૧।। આપ સંબન્ધે સંત સંબન્ધે, વર્ણી સંન્યાસી સંબન્ધે સોય । સાંખ્યજોગી સત્સંગી સંબન્ધે, શ્રેય પામ્યાં સહુ કોય ।।૨।। મંદિર મૂર્તિ સંબન્ધે, કર્યા કલ્યાણના ઊપાય । એ માંહેલો પ્રસંગ પ્રાણીને, થાય તો ભવદુઃખ જાય ।।૩।। જેમ અન્ન ધન આપી આપણું, કરે કંગાલને કોટિધ્વજ । એમ સમાજ દૈ તારે જીવને, એની સઈ આશ્ચરજ ।।૪।। ચોપાઈ – એમ બહુ બહુ પરકારેરે, વાલે જીવ તાર્યા આ વારેરે । બહુ હરિ કરી પરમાર્થરે, તાર્યા જીવ વાવરી સામર્થ્યરે ।।૫।। વળતો વિચાર કર્યો છે વાલેરે, આવું આવું ઘણું કેમ ચાલેરે । મોટાં મોટાં કરાવ્યાં મંદિરરે, તેમાં રાખિયા સંત સુધીરરે ।।૬।। પણ તેતો સંત છે જો ત્યાગીરે, વસી કેમ સકશે વીતરાગીરે । મમત વિના મંદિર કેમ રે’શેરે, વાત બંધ એ કેમ બેસશેરે ।।૭।। જેહ ત્યાગી છે ત્રિયા ધન તણારે, દેહ સુખથી નિરાશી ઘણારે । તેણે નહિ જળવાય જાગ્યરે, નથી વાત એ બનવા લાગ્યરે ।।૮।। માટે એના કરૂં એક ધણીરે, તો રાખે ખબર એની ઘણીરે । પછી સરવાર દેશથી સંબંધીરે, તેને તેડાવી જાયગા દિધિરે ।।૯।। સ્થાપ્યા દત્તપુત્ર પોતે સ્થિરરે, અવધપ્રસાદ ને રઘુવીરરે । તેને આપે કર્યા આચારજરે, કરવા બહુ જીવનાં કારજરે ।।૧૦।। આપ્યાં વે’ચી મંદિર ને દેશરે, જેમાં કોઈને ન થાય કલેશરે […] read more
0 Views : 163
Powered By Indic IME