Last Updated:
May 5, 2025

Click here to submit your article
નિષ્કુળાનંદ કાવ્ય
Per Page :

પુરૂષોત્તમપ્રકાશ પ્રકાર:- ૧૪

દોહા – એમ અનેક ઊત્સવ કર્યા, ફર્યા વળી ગામોગામ । આપી દરશન આપનું, જન કર્યા પૂરણકામ ।।૧।। દેશ પ્રદેશે પધારિયા, જનહેતે જીવન પ્રાણ । પરમારથ અર્થે કરી, પ્રગટયા શ્યામ સુજાણ ।।૨।। દયાળે દયા કરી, ધરી મૂરતિ મંગળરૂપ । જેજે પ્રસંગ જન પામિયા, તે થયા શુધ્ધ સ્વરૂપ ।।૩।। નખશિખ રુપ નાથનું, જાણો કલ્યાણના છે કોટ । જેણે નિરખ્યા નયણે ભરી, તેને ના રહી કંઈ ખોટ ।।૪।। ચોપાઈ – જેણે જોયાં ચરણ રૂપાળાંરે, સોળે ચિહ્ન સહિત શોભાળાંરે । પગ જમણા અંગુઠામાં રેખરે, જોઈ મિટે તે મેષોનમેષરે ।।૫।। જેણે પગ આંગળી વળી પેખીરે, પામ્યા ધામ ધન્ય કમાઈ લેખીરે । નખ જોયા છે જેણે નિહાળીરે, જોઈ ફણાની શોભા રુપાળીરે ।।૬।। ઘુંટી પેની પડી પેખી હામેરે, તેતો પો’તા છે અક્ષર ધામેરે । જાનુ ઊરૂ જોયા જેણે ઝાંખીરે, દુંદ ફાંદ જોઈ રૂદે રાખીરે ।।૭।। કટિ જોઈ મોહ્યું મન જેનુંરે, થયું અક્ષરમાં ઘર તેનુંરે । જોઈ નાભિને નયણાં ભરીરે, વળી પેટ જોયું પ્રેમે કરીરે ।।૮।। નળ સ્તન નિરખિયા જેણેરે, કર્યો વાસ અક્ષરમાં તેણેરે । છાતિ હૈયું જોયું જેણે હેરીરે, પામ્યા પ્રાપ્તિ તે ધામ કેરીરે ।।૯।। કુખ પડખાં બે જે બગલુંરે, તે જોઈ કરી લીધું છે ભલુંરે । ખભા ભુજા જોઈ જેણે દ્રગેરે, તેહ પામ્યા ધામ ઊછરંગેરે ।।૧૦।। બેઊ ડેડરિયો બહુ રુપાળીેરે, કોણી કલાઈ જેણે નિહાળીરે । કાંડાં […] read more
0 Views : 1314

પુરૂષોત્તમપ્રકાશ પ્રકાર:- ૧પ

દોહા – જગજીવન જગ કારણે, પોતે પ્રગટિયા પરબ્રહ્મ । સુખદાયક જન સહુના, પૂરણ પુરૂષોત્તમ ।।૧।। સુંદર મૂર્તિ સોયામણિ, અતિ રૂપાળી રંગરેલ । મનભાવન મહારાજની, છબી શોભાએ ભરેલ ।।૨।। એવી મૂર્તિ અવલોકિને, કહો કોણ ન કરે પ્રીત । જન જુવે જે ઝાંખી કરી, તેનું ચોરાઈ જાય ચિત્ત ।।૩।। જે જે ક્રિયા જગદીશ કરે, જન ધરે તેનું ધ્યાન । તે તે જાય હરિ ધામમાં, નકિ વાત નિદાન ।।૪।। ચોપાઈ – જેજે રીતે જોયા જગપતિરે, તેતે પામિયા પરમ પ્રાપતિરે । સુતાં જાગતાં દાતણ કરતાંરે, તેલ ફુલેલ અત્તર ચોળતાંરે ।।૫।। ના’તાં અંગે અંબર પે’રતાંરે, વળી ચાખડીપર ચડતાંરે । શ્વેત પછેડી અંગે ઓઢતાંરે, દીઠા જીવન જેણે જમતાંરે ।।૬।। જમ્યા જે જાયગા જેને ઘેરરે, શાક પાક સુંદર સારી પેરરે । લેહ્ય ચોષ્ય ભક્ષ્ય ભોજનરે, દિઠા જમતા જેણે જીવનરે ।।૭।। એવી મૂર્તિ જે જને જોઈરે, પામ્યા પરમ ધામને સોઈરે । જોયા જીવનને પૂજયા જનેરે, કુંકુમ કસ્તુરી સુગંધિ ચંદનેરે ।।૮।। અંગે દિગંબર વાઘાંબરરે, મૃગાજિન ને દિઠા ટાટાંબરરે । ગોેદડી ને ચાદર ચોફાળરે, દિઠા ઓઢેલે દીનદયાળરે ।।૯।। ધોતી ગુડકિ ગૂઢે રંગે રેટેરે, કસિ કમર દૂસાલ ફેંટેરે । અંગરખી સુરવાળ જામેરે, જોઈ કૈક ગયા હરિધામેરે ।।૧૦।। ડગલી સોનેરી રૂપેરિયેરે, કિનખાપની ફૈયે ધારિયેરે । ડગલી જરિની બોર કસુંબા વાળીરે, ચકમો પટુ પાંમરી રૂપાળીરે ।।૧૧।। બોરી ચોફાળ સાલ દુસાલેરે, ડગલી ગર્મ પોસની […] read more
0 Views : 1297

પુરૂષોત્તમપ્રકાશ પ્રકાર:- ૧૬

દોહા – એમ કહ્યું’તું કૃપા કરી, હરિજન પર કરી હિત । જે જે મ લીળા કરી, તે જન ચતવજો નિત ।।૧।। જનમ કરમ જે માહેરાં, ગાયે સાંભળે સંભારે સોય । તે જન જરૂર જાણજો, મારા ધામના વાસી હોય ।।૨।। એમાં કાંઈ અટપટુ નથી, જાણી લેજો જન જરૂર । અન્ય ઊપાય અળગા કરી, ધારી લિયો એટલું ઊર ।।૩।। ભવજળ પાર ઊતરવા, જાણો મારાં ચરિત્ર છે ઝાજ । માટે સૌને સંભારવાં, એમ શ્રીમુખે કહે મહારાજ ।।૪।। ચોપાઈ – એ છે વાત ધારવા જેવીરે, ધારી વિચારી સહુને લેવીરે । જોવા મુકતને મધ્યે મહારાજરે, સહુ લઈ પોતાનો સમાજરે ।।૫।। પૂજયા મુનિએ બહુ પ્રકારેરે, સુંદર લઈ ષોડશ ઊપચારેરે । કરે સ્તુતિ મુનિ જોડી હાથરે, એવી રીત્યે સંભારે જે નાથરે ।।૬।। એતો ચતવન છે જો એવુંરે, બ્રહ્મમો’લે લઈ જાવા જેવુંરે । વળી મળતા મુનિને મહારાજરે, લેતા ચરણ છાતિયે મુનિરાજરે ।।૭।। વળી જમાડતા મુનિ જનરે, ભાત્ય ભાત્યનાં લઈ ભોજનરે । પ્રેમે પિરસતા પોતે નાથરે, લઈ લાડવા જલેબી હાથરે ।।૮।। નાના કરતાં જમાડતા જોરેરે, એવી મૂર્તિ સંભારો નિશ-ભોરેરે । આપે મુખમાં લાડુ જલેબીરે, આવે સુખ સંભારે એ છબીરે ।।૯।। દેતા દહી દૂધ દોવટરે, ઢોળી માથે હસિ ચાલે ચટરે । ખાંડ સાકર દેતા પોશ ભરીરે, એવી મૂર્તિ રાખો રુદે ધરિરે ।।૧૦।। એમ સંભારતાં ઘનશ્યામરે, નિશ્ચે પામશો પરમ ધામરે । […] read more
0 Views : 1297

પુરૂષોત્તમપ્રકાશ પ્રકાર:- ૧૭

દોહા – વળી સંભારવા શ્રીહરિ, જેવી રીતે જોયા હોય । સુખ થાવાની સંપત્તિ, એહ જેવી બીજી નહિ કોય ।।૧।। અન્ન વિના જેમ ભૂખ ન ભાગે, તૃષા જાય નહિ વણ તોય । શીત ન વીતે વહ્નિ વિના, તેમ નાથ વિના સુખ નોય ।।૨।। ઈચ્છે સુખ કોઈ અંતરે, તે સંભારે સુંદર શ્યામ । જે સંભારે સુખ ઊપજે, વળી પામિયે પરમ ધામ ।।૩।। જેમ રવિમંડળે રજની નહિ, શશિમંડળે નહિ તલ તાપ । તેમ મૂર્તિ મહારાજની, હરણ સર્વે સંતાપ ।।૪।। ચોપાઈ – એવી મૂર્તિ અતિ સુખકારીરે, સહુને રાખવી હૃદે સંભારીરે । બેઠા દિઠા દિવી અંજવાળેરે, હાંડી મેતાબ રૂડે રુપાળેરે ।।૫।। જોયા શશિ સૂર્યને તેજેરે, એહ વિના પ્રકાશ બીજેરે । ઝળમળતિ મૂરતિ જોવીરે, જોઇ ચિત્તમાંહિ પરોવીરે ।।૬।। વસંત ઋતુએ વસન વસંતિરે, પે’ર્યાં હોય અનૂપમ અતિરે । રમતાં દિઠા હોય સખા સંગેરે, રંગભીનો ભર્યા અતિ રંગેરે ।।૭।। નાખે પિચકારી વારી ભરીરે, નિજજન પર હેતે હરિરે । વળી નાખે ગુલાલ લાલ ઘણોરે, સંભારે એ સમો સોયામણોરે ।।૮।। એહ મૂર્તિ ધારતાં ઊરરે, બ્રહ્મમો’લે જાવાનું જરૂરરે । વળી રંગભીનો ભર્યા રંગેરે, જેવા જોયા હતા સખા સંગેરે ।।૯।। ના’તા નદી નદ ને તલાવેરે, કુંડ કૂવા ને સાગર વાવ્યેરે । તેતો થયાં સરવે તીરથરે, જેમાં ના’યા શ્રીહરિ સમરથરે ।।૧૦।। એવી મૂર્તિ મળી છે જેનેરે, કાંઈ બીક ન રાખવી તેણેરે । કરી […] read more
0 Views : 1298

પુરૂષોત્તમપ્રકાશ પ્રકાર:- ૧૮

દોહા – એમ અનેક રીતે વળી ઊરમાં, જે સંભારે સુંદર શ્યામ । તે તન છુટે પામશે, અખંડ અક્ષર ધામ ।।૧।। મંગળકારી સારી મૂરતિ, ધરી આજ દેવા આનંદ । એહ મૂર્તિની સ્મૃતિયે, તર્યાં કૈક જનનાં વૃંદ ।।૨।। સુખનિધિ આ સંસારમાં, સહુ જન જાણો જરૂર । મૂરતિ શ્રી મહારાજની, દઢ ધારવા જેવી ઊર ।।૩।। જેમ જેમ જોયા જગદીશને, તેમ તેમ સંભારે સંત । સર્વે આચરણને સંભારતાં, પામે સુખ અત્યંત ।।૪।। ચોપાઈ – વળી સંભારવા ઘનશ્યામરે, પુરૂષોત્તમ પૂરણકામરે । કેને દેતા ફુલડાંની માળરે, કેને દેતા પ્રસાદિના થાળરે ।।૫।। કેને દેતા વસ્ત્ર ને ઘરેણાંરે, કેને ફળ દલ સુખ દેણાંરે । કેને અન્નકણ કોરી રૂપૈયારે, દિયે નાથ દેખિને દુઃખિયારે ।।૬।। કેને આપે છે ઘોડા ઘરેણાં ભારીરે, કેને આપે છે પાઘ ઊતારીરે । એવા દીનબંધુ છે દયાળુરે, સંભારતાં થાયે જો સુખાળુરે ।।૭।। કેને મળે છે બાથમાં ઘાલિરે, કેને મગન કરે ચરણ આલિરે । કેને મિઠી વાણ્યે બોલાવેરે, કહે એવું જેવું એને ભાવેરે ।।૮।। કેને અમૃત દૃષ્ટે નિહાળેરે, જોઈ જનતણા તાપ ટાળેરે । કેને બેસારે પ્રભુજી પાસરે, કેને સાથે કરે હરિ હાસરે ।।૯।। એવી મૂરતિ અંતર ધારીરે, સુતાં બેઠાં રાખે જે સંભારીરે । તે સૌ અક્ષરના અધિકારીરે, થાશે નિશ્ચે કરી નરનારીરે ।।૧૦।। જાણો આદ્ય અંત ને મધ્યેરે, સુખી થયા શ્યામ સંબંધેરે । જેણે જોયા જગનો આધારરે, તેનો […] read more
0 Views : 1296

પુરૂષોત્તમપ્રકાશ પ્રકાર:- ૧૯

દોહા – દરશનનું કહી દાખિયું, કહું સ્પરશનું જે પુનિત । સ્પર્શ કરી જન પામિયા, અતિ સુખ અમિત ।।૧।। સ્પર્શ પુરૂષોત્તમનો, કહો જીવને થાશે કેમ । એ વાત નથી વાત સરખી, સહુ ઊર વિચારજો એમ ।।૨।। અમાયિક માયિકનો, જાણો માઘો થાવો મેળાપ । ભાનુ રજની ભેળા મળે, એવો કર્યો નથી કેણે થાપ ।।૩।। તે અમળતી વાત મળી, વળી સ્પર્શ્યા પુરૂષોત્તમ । ત્રિલોકમાં વળી તેહની, શોધતાં ન મળે સમ ।।૪।। ચોપાઈ – પુરૂષોત્તમ જે પરબ્રહ્મરે, જેને નેતિ નેતિ કે’ નિગમરે । અતિ દુર્લભ દર્શન જેનાંરે, ભવ બ્રહ્માને ન થાય તેનાંરે ।।૫।। જયારે અજ-ઈશને અગમરે, તારે મનુષ્યને કયાંથી સુગમરે । જેનાં દરશન પણ ન થાયરે, તારે તેને કેમ સ્પર્શાયરે ।।૬।। અતિ દરશ પરશ જેનાં દૂરરે, તેતો કર્યાં હરિયે હજુરરે । માટે જે પ્રાણી પામિયા સ્પર્શરે, તેતો થયા સહુથી સરસરે ।।૭।। જેને મળિયા હૈયામાં ઘાલીરે, તેને બેઠા છે અક્ષર આલિરે । જેની છાપિ છે ચરણે છાતિરે, તેની પ્રાપતિ નથી કે’વાતિરે ।।૮।। જેને માથે હાથ મુકયો નાથેરે, તેતો મળી બેઠા મુકત સાથેરે । જેને ચાંપવા આપ્યા છે ચરણરે, તેને રહ્યું નહિ જન્મ મરણરે ।।૯।। જેણે અત્તર ચોળ્યાં છે અંગેરે, થયો સ્પર્શ એહ પ્રસંગેરે । જેણે ચોળ્યું છે તેલ ફુલેલરે, અતિ સારી સુગંધિ ભરેલરે ।।૧૦।। અંગે ચોળ્યું તેલ મીણતણુંરે, એમ સ્પર્શાણું અંગ આપણુંરે । એહ સ્પર્શનું […] read more
0 Views : 178

પુરૂષોત્તમપ્રકાશ પ્રકાર:- ર૦

દોહા – અશન વસન ભૂષન, વાહન વાસન જેહ । પુરૂષોત્તમને સ્પર્શતાં, થયાં શુદ્ધ સહુએ તેહ ।।૧।। માયિક તે અમાયિક થયાં, થયાં ગુણમય ગુણાતીત । સ્પર્શતાં પરબ્રહ્મને, સહુ થયાં પરમ પુનીત ।।૨।। એવી રીત્યે અવિનાશીયે, કર્યો અનેક જીવનો ઊદ્ધાર । પરમ ધામે પો’ચાડિયા, અલબેલે આ વાર ।।૩।। દરશ સ્પર્શ દયાળ દઈ, કર્યું કોટિ કોટિનું કલ્યાણ । તેમ પરમ પ્રસાદિ થકી, પમાડ્યા પદ નિર્વાણ ।।૪।। ચોપાઈ – દિધા પરસાદિના બહુ થાળરે, દયા કરીને દીનદયાળરે । ભોજન બહુ ભાત્ય ભાત્યનાંરે, આપ્યાં જેને જુજવી જાત્યનાંરે ।।૫।। મુકિ માથે નાથ હાથ દિયેરે, જન મગન મન કરી લિયેરે । વળી આપે મુખમાંહી પાકરે, સુંદર ભોજન ને વળી શાકરે ।।૬।। જેજે જન પ્રસાદિ એ પામ્યારે, તેતો સર્વે સંતાપને વામ્યારે । થયા નિર્ભય ભય બેઠા ટાળીરે, પામ્યા બ્રહ્મમોહોલ ભાગ્યશાળીરે ।।૭।। વળી પય પાણી પિધેલરે, તેહ જે જનને દિધેલરે । તેહ જન જાશે બ્રહ્મમો’લરે, તિયાં પામશે સુખ અતોલરે ।।૮।। દહી મહી દુધ ને જે ઘૃતરે, આપ્યાં પોતાનાં જમેલ તર્તરે । જેજે જમેલ પ્રસાદિ આલિરે, લાગિ જમતાં પોતાને જે વા’લિરે ।।૯।। તે પ્રસાદીને પરતાપેરે, જાશે અક્ષરે જમતલ આપેરે । વળી ફળ મુળ દલ દિધાંરે, જેજે જને હાથોહાથ લિધાંરે ।।૧૦।। ગોળ ખાંડ સાકર શેલડીરે, જમેલ નાથની જેહને જડીરે । ચણેચી ને વળી ચોળાફળીરે, મેથી મૂળા ને મોગરી વળીરે ।।૧૧।। જેજે વસ્તુ […] read more
0 Views : 171

પુરૂષોત્તમપ્રકાશ પ્રકાર:- ર૧

દોહા – એહ રીતે અગણિતને, તાર્યા પોતાને પ્રસંગ । તે પો’ચાડ્યા પરમ ધામમાં, સહુને કરી શુદ્ધ અંગ ।।૧।। જે જે જનને જાણજો, થયો શ્રીહરિને સંબંધ । તરત તે પ્રાણી તણા, છુટિ ગયા ભવબંધ ।।૨।। અતિશે સાર્મિથ આ સમે, વાવરતાં ન કર્યો વિચાર । ઊદાર મને આવિયા, જન તારવા જગ આધાર ।।૩।। સુખનિધિ સહજાનંદજી, કીધિ ઈચ્છા આણિ ઊમંગ । અનંત જીવ ઊદ્ધારિયા, એમ પોતાને પ્રસંગ ।।૪।। ચોપાઈ – મોટો પરતાપ મૂર્તિતણોરે, કહ્યો થોડો ને રહી ગયો ઘણોરે । હવે પોતાને સંગાથે સંતરે, આવ્યા છે જે મુકત અનંતરે ।।૫।। તેહ દ્વારે ઊદ્ધારિયા જે જનરે, તેપણ થયા પરમ પાવનરે । જયાં જયાં ફરી મુકતની મંડળીરે, કરી વાત જે જને સાંભળીરે ।।૬।। સુણિ વાત લાગી અતિ સારીરે, તેતો હેતે લીધિ હૈયે ધારિરે । પછી નિ’મ ધારી નકી મનેરે, રહ્યા જે જે જન વચનેરે ।।૭।। તેતો તન તજે જેહ વારેરે, આવે નાથ તેડવાને ત્યારેરે । તેડિ જાયે તે પોતાને ધામરે, થાય તે જન પૂરણકામરે ।।૮।। વળી જેણે આપ્યું અન્ન જળરે, કંદ મૂળ પાન ફુલ ફળરે । એહ આપનાર જેહ જનરે, જાય ધામમાં થાય પાવનરે ।।૯।। વળી હાથ જોડી પાયે લાગેરે, શિશ નમાવીને બેસે આગેરે । સુણે શ્રદ્ધાયે વાત સંતનીરે, બહુપેરે સુબુદ્ધિવંતનીરે ।।૧૦।। સુણી વાત લિયે ગુણ હૈયેરે, તેપણ ધામના નિવાસી કહિયેરે । વળી સંતને કોઈ […] read more
0 Views : 145
Powered By Indic IME