Last Updated:
May 5, 2025
Click here to submit your article
હરિલીલામૃત, કળશ- ૦૨, વિશ્રામ- ૦૩
દોહરો :- ધર્મ ભકિત સ્તુતિ ઉચ્ચરે, પ્રેમે જોડી પાણ; જય જય સમસ્ત જીવન, પ્રભુજી જીવનપ્રાણ. કોકિલવૃત્ત-વેદસ્તુતિનું :- જયજય જીવના પરમ જીવન પ્રાણ પ્રભો, નિજજન પાળ છો વરદ વિશ્વનિવાસ વિભો; નિજકર મોરલી ધરણ હે કરુણાયતન, રમણીય રાધિકારમણ શ્યામ સુખાયતન.2 મુનિપતિ માવજી અકળ ઇશ અજેશ હરી, નિજજનના મનોરથ પ્રપૂર્ણ દીધા જ કરી; સદગુણના નિધિ જગદધીશ જયાધિપતિ,તવ પદપદ્મને પ્રણમીયે પ્રિયજાણી અતિ.3 ભવભીત ભાંગવા ભજન ભકત તમારું કરે,તવ પદ માનીને સુખદ દિલ સદૈવ ધરે; મુનિ જન ઇંદ્રિયો વશ કરી તમને જ ભજે,તવ પદ પામવા જગની આશ સમસ્ત તજે.4 જય નવ મેધના સમ શરીર નવીન નિધી, અમપર નેહની નજર આપ અમાપ કિધી; નખમણિ કોટિધા રવિ શશાંક સમાન લસે, હરિજનના સદા હૃદયમાં જ નિવાસ વસે.5 અજ ભવ આદિને અતિ અસહ્ય તમારી અજા, તવ પદનાવથી તરી શકાય તરે ન ભુજા; પરમ પવિત્ર તે ચરણ આજ દીઠાં જ અમે, અમ પર રીઝિયા અધિક હેત ધરી જ તમે.6 શ્રુતિગણ સાંગ જે ચરણના ગુણ ગાય સદા, શરણ લીધું અમે ચરણનું મન માંહિ મુદા; તજી ન જશો કદી પ્રણતપાળ દયાળ તમે, પદ નમી માગિયે વદનથી વર એ જ અમે,7 પ્રભુ તવ રૂપનો સુરથી નિર્ણય થાય નહીં, જુગજુગ જન્મનું ધરણ એ જ નિમિત્ત અહીં; ચરિત રુડાં કરો સ્વજનને સુખદેણ વળી, ગુણગણ ગાય તો ભવની ભીતિ ગણાય ટળી.8 દઇ નિજ જ્ઞાનને જન તણી […] read more
0 Views : 1512
હરિલીલામૃત, કળશ- ૦૨, વિશ્રામ- ૦૨
અથ શ્રીહરિજન્મસમયે વસંતાગમનવર્ણન :- દ્રુતવિલંબિત :- ઉપવને પવને ત્રિવિધી ધરી, સરસતા રસતાની બહુ કરી; ખગ રુડાં ગરુડાદિ ગણાય છે, સુમનથી મનથી હરખાય છે.1 વન વિષે નવિ શેવતિયો દિસે, બહુ લસે હુલસે જન તે વિષે; ઉચરતી ચરતી વળી કોકિલા, ઠીક થતી કથતી જશ શું ઇલા.2 જનમતી નમતી લતિકા બહુ, અગણિતો ગણિતો ગણિ શું કહું; અભવ સંભવ સંધિથી રાચતી, વનટકી નટકી કિશું નાચતી.3 ભ્રમરજી મરજી મનમાં ધરી, રવ કરે વકરે મધુતા હરી; ભજનમાં જનમાં મલકાય છે, ખચિતથી ચિત્તથી ગુણ ગાય છે.4 કમળતો મળતો ગુણ સંઘરે, વિમળતા મળતા તજીને ધરે; અમિતમાં મિતમાં જળમાં સહી, વશિ રહે શિર હેઠું કરે નહી.5 સકળિયો કળિયો સુપલાશની, વનફુલી ન ફુલી કળિ ઘાસની; દ્રુમલતા મળતા રિતુમાં ખિલે, પથરના થર ના કદીયે ફુલે.6 અસુરની સુરની સહુ સંપદા, પ્રસરવા સરવાર વિષે તદા; વિદિશથી દિશથી વશિ નેહથી, અચળ થૈ ચળ થૈ ખળ ગેહથી.7 સુકવિ તો કવિતો રિતુના કરે, રચિરચી ચિર ચિત્ત વિષે ધરે; વસુમતી સુમતી જન જે સજે, અચરના ચરના પતિને ભજે.8 ઉપજાતિ :- વસંતમાં સંત તથા અસંત, આનંદ પામે ઉરમાં અનંત; ભાનુ પ્રકાશે સુખ થાય ભારી, ક્રિયા જુદી સજ્જન ને શિકારી.9 ભકિત તણા અંગનું તેજ જેહ, વસંતથી ઓપ્યું વિશેષ તેહ; તે જેમ કાંતિ જળજાત કેરી, ભાનૂ પ્રકાશે પ્રગટે ઘણેરી.10 તેવે સમે સૌ સુર વજ્રપાણિ, પ્રભુ તણો પ્રાદુરભાવ જાણી; અજાદિ તે […] read more
0 Views : 1445
હરિલીલામૃત, કળશ- ૦૨, વિશ્રામ- ૦૧
બાલચરિત્રનામ દ્વિતીયકલશ-પ્રારંભઃ શાર્દૂલવિક્રીડિતવૃત્ત :- વંદૂ શ્રીહરિકૃષ્ણ ધર્મસદને જૈ જન્મ જેણે ધર્યો, કૃત્યાનો વળી કાળિદત્ત ખળનો જેણે પરાજય કર્યો; કીધાં બાલચરિત્ર અદ્ભુત અતિ જૈને અયોધ્યા પ્રતિ, માતાને પછી તાતને પણ દીધી દુર્લભ્ય દિવ્યા ગતિ. દોહા :- હરિલીલામૃતનો હવે, બીજો કળશ રસાળ; કહું સુણો શ્રોતા સહુ, કહે વિહારીલાલ.2 કહે અચિંત્યાનંદને, અભયસિંહ ભૂપાળ; કથા સુણાવો શુભ મને, કરુણા કરી કૃપાળ.3 ધર્મ ભકિત ને શ્રીહરિ, દેહ ધર્યા જે દેશ; બાળલીલા બહુનામીની, વરણન કરો વિશેષ.4 ભાવ ભાળી ભૂપાળનો, ઉચર્યા વરણીરાજ; સુણવા ઇચ્છો શુભ કથા, ધન્ય ભકત શિરતાજ.5 હરિચરિત્ર સુણવા તમે, ચિત્ત ધરો છો ચાહ; તો તે કહેવા છે મને, અંતરમાં ઉત્સાહ.6 બીજા ગ્રંરથોમાં બહુ, છે જેનો વિસ્તાર; વિશેષ વર્ણન તેહનું, નહીં કહું આ ઠાર.7 અધિકપણે હું આજ તો, ઉચરીશ અપૂર્વ વાત; વૃદ્ધ જનોના વદનથી, સુણેલી જે સાક્ષાત.8 જે જે સ્થાને જનમીયા, ધર્મ ભકિત મહારાજ; કહું કથા હું તે વિષે, વિશેષ કહેવા કાજ. વર્ણિરાજનાં વચન સુણી, સુરસિક સુધા સમાન;9 ભાવિક ભૂપતિ ભકતનું, ચિત્ત થયું ગુલતાન. જેમ લોભીને ધન જડે, જડે અંધને નેણ;10 તેમ કથામૃત પ્રાપ્તિ તે, દિલ લાગી સુખદેણ. છીપ સ્વાતિ જળ ઝીલવા, ઉંચી ઉછળે જેમ;11 ઉછળે લોહ ચમકભણી, થયું ભૂપ મન તેમ. શંકર સમ વર્ણીય છે, ભગીરથ સમ નરનાહ;12 વચ્ચે કથાગંગા તણો, પ્રગટ્યો પુનિત પ્રવાહ. પાવન કૃષ્ણચરિત્ર જળ, ધર્મ જ્ઞાનતટ જાણ;13 ભેદ ભકિત વૈરાગ્યના, […] read more
0 Views : 1468
હરિલીલામૃત, કળશ- ૦૧, વિશ્રામ- ૨૦
પૂર્વછાયો:- ભાખે અભેસિંહ ભૂપતિ, સુણો વિનતિ વરણીરાય; ઈચ્છા અધિક ઉર ઊપજી, આપ મુખથી સુણવા કથાય. 1 ચોપાઈ:- પ્રશ્ન પૂછું તે ઉત્તર આપો, મારા મન તણો સંશય કાપો; સંપ્રદાય આ ઉદ્ધવી કેરાં, મોટાં મંદિર તો છે ઘણેરા. 2 ધાતુ પાષાણની પ્રતિમાય, ભલી ભાસે છે મંદિર માંય; શ્રીજીયે જ સ્વહસ્તે જે થાપી, કયાં કયાં પ્રેમીને પૂજવા આપી. 3 અનુક્રમથી કહો મને આજ, સ્થાપી પ્રથમથી કયાં મહારાજ; બોલ્યા વર્ણી રાજી થઈ બહુ, તમે સાંભળો તે હવે કહું. 4 સ્થાપ્યા પ્રથમ તો ગઢપુર જયાંય, વાસુદેવને ઓરડામાંય; ધર્મભકિત તેની જોડે સ્થાપ્યાં, એનાં ઐશ્વર્ય વિશ્વમાં વ્યાપ્યા. 5 એ છે ઓરડો ઉત્તર દ્વારે, તેનો મહિમા મુનિ મન ધારે; પછી વરતાલમાં પ્રભુ આવ્યા, નરનારાયણ પધરાવ્યા. 6 અમદાવાદમાં બહુનામી, સ્થાપ્યા નર ને નારાયણ સ્વામી; સંપ્રદાય થવા દઢ ધારી, સ્થાપિ મૂર્તિયો જન હિતકારી. 7 ભુજમાં તે પછી તતખેવ, સ્થાપ્યા નર ને નારાયણ દેવ; વરતાલ વિષે કરી ધામ, સ્થાપ્યા લક્ષ્મીનારાયણ નામ. 8 બીજા ખંડમાં માતા-પિતાની, ત્રીજી મૂર્તિ તો સ્થાપી પોતાની; વૃંદાવનવિહારી ખંડ ત્રીજે, જોડે રાધિકા દેવી કહીજે. 9 પોતાની છબીને કૃષ્ણ સાથે, પધરાવી છે પોતાને હાથે; અવરતાની મૂર્તિયો ત્યાંય, પધરાવી છે મંડપ માંય. 10 મત્સ્ય કચ્છને વળી વારાહ, જન જોઈ કહે વાહવાહ; શેષશાયી ને નરસિંહ નામ,સ્થાપી સૂર્યની મૂર્તિ તે ઠામ. 11 હનુમાન તથા ગણનાથ, સ્થાપ્યા શંકર પાર્વતીસાથ; હતા નર ને નારાયણ […] read more
0 Views : 2063
હરિલીલામૃત, કળશ- ૦૧, વિશ્રામ- ૧૯
પૂર્વછાયો:- વળી સુણો વરતાલની, શુચિ સીમ વિષે જે સ્થાન; જયાં જગજીવન વિચર્યા, ભયભંજન શ્રીભગવાન. 1 ચોપાઈ:- ગામથી દિશા નૈરુતમાંય, ધના નામે તળાવ છે ત્યાંય; હરિ ત્યાં બહુ નાહ્યા ઉમંગે, કોઇવાર રંગાયેલે અંગે. 2 એકવાર શ્રીધર્મકુમાર, માફો જોડાવી કીધો તૈયાર; મુકતાનંદાદિ સદગુરુ જેહ, માવે માફામાં બેસાર્યા તેહ. 3 શ્રીજી પોતે તો સારથી થયા, નાવા ધના તળાવે તે ગયા; હાંક્યો અર્જુનનો રથ જેમ, હાંક્યો સંત તણો રથ તેમ. 4 તે તળાવનું જાણવું આમ, બીજું ચંદનતળાવડી નામ; પગી જોબને જગ્યા તે જોઇ, ઘણીવાર ત્યાં દીધી રસોઇ.5 શાવજી કૂવો છે વળી સારો, કરતા પ્રભુ ત્યાં તો ઉતારો; પછી ત્યાંથી સજી અસવારી, આવતા વરતાલ મુરારી. 6 તેની પાસેનાં ખેતર જેહ, પ્રભુચરણ અંકિત છે એહ; સંતમંડળ પણ ત્યાં ઉતરતાં, દીનબંધુનાં દર્શન કરતાં. 7 પધરાવ્યા લક્ષ્મીપતિ જયારે, પગી જોબન ભકતે તે વારે; શાવજીકૂવાથી તો દક્ષિણમાં, કર્યું ખેતર ભેટ તે ક્ષણમાં. 8 પગી સાથે તે જોવાને કાજ, સંતસહિત ગયા મહારાજ; બહુ રાજી થયા હરિ જોઇ, દીધી ત્યાં તે પગિયે રસોઇ.9 આખા ખેતરમાં પ્રભુ ફર્યા, અડવાણે પગે જ વિચર્યા; વળી એમ બોલ્યા અવિનાશ, તમે સાંભળો જોબનદાસ. 10 અર્પ્યું ઠાકોરને આ રુપાળું, નામ આજથી ઠાકોરવાળું; રાજી થૈ બોલ્યા સૌ તતખેવ, જય લક્ષ્મીનારાયણદેવ. 11 દિશા નૈરુત મંદિર થકી, એક વત્સાતળાવ છે નક્કી; દુર્ગપુરે જતાં એકવાર, તહાં બેઠાજાતા ધર્મકુમાર. 12 ઘણી કેરિયો […] read more
0 Views : 1689
હરિલીલામૃત, કળશ- ૦૧, વિશ્રામ- ૧૮
પૂર્વછાયો:- વળી કહું વરતાલનાં, ગામ બહાર જે જે સ્થાન; જયાં વિચર્યા કે જયાં વસ્યા, ભકિતતનુજ ભગવાન. 1 ચોપાઈ:- ગામથી પૂર્વ દિશનું તળાવ, તેમાં નાહ્યા મનોહર માવ; ઘણીવાર ત્યાં નટવર નાથે, જળકેળી કરી સખા સાથે. 2 હનુમાનની દેરી છે તીર, તહાં બેઠા છે શ્યામશરીર; હનુમાન પ્રસાદીના કર્યા, તેની મૂરતિ ઉપર કર ધર્યા. 3 સમૈયાને દિને એકવાર, આવ્યા દર્શને લોક અપાર; હનુમાનને ધાબે બિરાજી, કૃષ્ણે દર્શન સૌને દીધાંજી. 4 કૂવો કાંઠે તળાવને જેહ, પ્રભુની છે પ્રસાદીનો તેહ; પ્રભુ પ્રથમ પધાર્યા જે કાળે, તે કૂવા થકી પશ્ચિમ પાળે. 5 પોતે બેઠા હતા ધરી ધ્યાન, પગી જોબન આવ્યા તે સ્થાન; કોઈ મોટા જોગીરાજ જાણી, ગામમાં લૈ ગયા ભાવ આણી.6 તે તલાવથી ખુણે ઈશાન, એક આંબો હતો શોભામાન; અમદાવાદના હરિજને, દીધી રસોઈ ત્યાં એક દને. 7 રંગદાર રંગોળી પુરાવી, શામહસ્તે સેવો પીરસાવી; જમ્યા સંત તથા સહુ પાળા, પ્રભુ કીધી પવિત્ર રસાળા. 8 એ જ આંબે હીંડોળો બંધાવી, ઝુલ્યા છે જગજીવન આવી; ગામથી પૂર્વમાં જ્ઞાનબાગ, પ્રસાદીનો છે એ તો અથાગ.9 હાલ બેઠક છે જે જગ્યામાં, હતો આંબલો વાયુ દિશામાં; ન ફળે એવી આંબલી જેહ, કહેવાય છે આંબલો એહ. 10 તેની ડાળ તણી તો લંબાઈ, હતી બેઠક સુઘી છવાઈ; તેહ ડાળે હીંડોળો બંધાવી, અક્ષરાધીશ ઝુલ્યા છે આવી. 11 સજીને ત્યાં સભા ઘણીવાર, બિરાજયા છે શ્રીધર્મકુમાર; ચારે પાસ […] read more
0 Views : 1633
હરિલીલામૃત, કળશ- ૦૧, વિશ્રામ- ૧૭
પૂર્વછાયો:- હવે મંદિર થકી બાહરે, વળી ગામ વિષે જેહ સ્થાન; જે જે પ્રભુની પ્રસાદીનાં, સુણો ભૂપ થઈ સાવધાન. 01 ચોપાઈ:- હનુમાનના દ્વાર બહાર, દક્ષિણોત્તર ઓટલા સાર; બહુવાર પ્રસંગને પામી, તહાં બેઠા ઉઠ્યા બહુનામી. 2 ત્યાંથી દક્ષિણ માંહિ રહેતા, નાતે સાઠોદરા ડાહ્યા મેજાતા; તેનું ઘર છે પ્રસાદી કેરું, પદ અંકિત પુનિત ઘણેરું. 3 અહીં મંદિર નવ હતું જયારે, તહાં ઉતરતા વર્ણી ત્યારે; વળી ત્રીકમભાઇનું ફળિયું, કૃષ્ણે વિચરીને કીધું ઉજવળિયું. 4 ત્યાંથી દક્ષિણમાં ધોરીભાઇ, ભાઇબાનાં છે ઘર સુખદાઇ; તેના ફળિયામાં કૃષ્ણ ફર્યા છે, સંત વર્ણી સહિત વિચર્યા છે. 5 ત્યાંથી પશ્ચિમમાં પછી ધારું, ઘર શામળભાઇનું સારું; પ્રભુયે તે કર્યું છે પાવન, તેના ભાગ્ય ભલાં ધન્ય ધન્ય. 6 વળી અંટોળદાસનું ફળિયું, પુણ્યશાળી તે જાણો પ્રબળિયું; વસનદાસ ને દયાળદાસ, તેનો તે ફળિયામાં નિવાસ. 7 ભાઈજી રાઇજી પાટિદાર, તેઓનાં ઘર પણ તેહ ઠાર; મહારાજ ધરી મન મેહેર, વિચર્યા છે તે પ્રત્યેક ઘેર. 8 હનુમાનના દ્વારથી પૂર્વે, ઘર છે એક જાણે છે સર્વે; હતો ત્યાં શવદાસનો વાડો, કૃષ્ણ નાહ્યા છે ત્યાં કોઇ દાજાડો. 9 બોચાસણના વાસી કાશીદાસ, જયારે આવતા શ્રીપ્રભુ પાસ; શવદાસને ઘેર ઉતરતા, જમવા હરિને ત્યાં નોતરતા. 10 શવદાસ તથા તેના ભ્રાત, નામે નારણદાસ વિખ્યાત; બેયને ઘેર શ્રીબહુનામી, વિચર્યા સહજાનંદ સ્વામી. 11 તેનું પામ્યા તરત ફળ તેહ, કહું આખ્યાન સાંભળો એહ; એક દિન શવદાસ શરીરે, […] read more
0 Views : 1541
હરિલીલામૃત, કળશ- ૦૧, વિશ્રામ- ૧૬
પૂર્વછાયો:- વળી કહું વરતાલમાં, પ્રભુ પ્રસાદીનાં જે સ્થાન; સુણો અભેસિંહ સ્નેહથી, હરિકૃષ્ણ કથા ધરી કાન. 1 ચોપાઈ:- ગામ માણજના પાટીદાર, નામે ગોવિંદદાસ ઉદાર; ધર્મવંત બીજા ધોરિભાઇ, ગામ પીપલગ ગયા ચાઇ. 2 તહાં તેના સગાનો નિવાસ, તેનું નામ તો શ્રીધરદાસ; સતસંગી હતા તે તો સહી, તેણે સતસંગની વાત કહી. 3 ત્યારે ત્રણે જણા મળી સંગ, આવ્યા વરતાલે આણી ઉમંગ; નારાયણમોલનો ઓરડો છે, તેની આગળ ચોક રુડો છે. 4 તહાં ખુરશીયે ઘનશ્યામ, પોતે બેઠેલા પૂરણકામ; જઇ ત્રણે જણા પગે લાગ્યા, છબી જોતાં જ સંશય ભાંગ્યા.5 થયાં દર્શનથી મન શાંત, તથા ભાંગી ગઇ મન ભ્રાંત; નિશ્ચે જાણ્યા એ તો અવિનાશ, ત્યારે બોલિયા ગોવિંદદાસ.6 વસંતતિલકાવૃત:- હે કૃષ્ણ તીર્થ કરવા બહુ હું ફર્યો છું, કાશી પ્રયાગ મથુરા પુર સંચર્યો છું; દ્વારામતિ જઈ સ્વગેહ વળી વિરામ્યો, કોઈ સ્થળે મન વિષે નહિ શાંતિ પામ્યો. 7 જાત્રા કરી અધિક સંશય તો ન જાય, કલ્યાણનો સુદઢ નિશ્ચય તો ન થાય; કયાં જાઉં કેમ કરી મુકિત અરે પમાય ? એવા ઉચાટ ઉર માંહિ રહે સદાય. 8 તીર્થાટનાદિ વળી યજ્ઞ તણી સમાપ્તિ, તે સર્વનું ફલ પ્રભો તવ પાવપ્રાપ્તિ; જેને તમે પ્રગટ મૂર્તિ મળ્યા મહેશ, તેને કશુંય કરવું રહિયું ન શેષ. 9 જૈને મળે સરિત જેહ સમુદ્રમાંઇ, તેને બીજે સ્થળ જવાનું રહ્યું ન કયાંઇ; જો આપના ચરણને જન કોઇ પામે, એથી નથી […] read more
0 Views : 1651
