Last Updated:
May 5, 2025

Click here to submit your article
ભક્તચિંતામણિ
Per Page :

ભક્તચિંતામણિ પ્રકરણ:- ૧૩૭

પૂર્વછાયો- વળી કહું એક વારતા, હરિજનની કરી હેત । સાંભળતાં સુખ ઉપજે, વળી તરે કુટુંબ સમેત ।।૧।। સુંદર જશ સતસંગીનો, જે સુણશે વારમવાર । પરિશ્રમ વિના પામશે, આ ભવસાગરનો પાર ।।૨।। કહેશે કથા કોડે કરી, વળી સુણશે થઇ સાવધાન । તેના મનોરથ પૂરશે, પ્રકટ શ્રીભગવાન ।।૩।। એવી કારણિક છે કથા, સત્ય માનજયો સહુ કોય । હવે જશ હરિજનના, સંભળાવું વળી સોય ।।૪।। ચોપાઇ- એક ભક્ત ભાવિક છે ભલો, રહે કુંડાલ્યે નામ છે કલો । કરે કૃષિ કણબીનું કર્મ, પાળે સતસંગના જે ધર્મ ।।૫।। ભજે પ્રભુ પ્રકટ પ્રમાણ, સ્વામી સહજાનંદ સુખખાણ । આવે સંત સ્વામીના જે ઘેર, કરે સેવા તેની સારીપેર ।।૬।। સાચો સમજાણો સતસંગ, તેનો ચડ્યો અંગમાંહિ રંગ । વળી કરે કેફ ભરી વાત, સ્વામી પ્રભુ પોત્યે છે સાક્ષાત ।।૭।। બીજે શીદ રહ્યા છો બંધાઇ, સહુ આવો સતસંગમાંઇ । એવી વાત કલાની સાંભળી, એના ભાઇ બીજા ઉઠ્યા બળી ।।૮।। કહે ખેતવાડી ખેંચી લિયો, નાત્યમાંહિ બેસવા મ દિયો । સત્સંગ એનો દિયો મુકાવી, પછી દીન થઇ નમશે આવી ।।૯।। પછી કુસંગીયે એમ કીધું, ખેતવાડી એનું ખેંચી લીધું । ત્યારે કલો ગયો દરબાર, કર્યો ત્યાં જઇ પોતે પોકાર ।।૧૦।। પણ લોંઠે લાંચ ભરી તિયાં, તેણે કરી રાયે ન કર્યો નિયા । કહે કલો વાત ચિત્ત ધરો, મારો ધર્મન્યાય કોઇ કરો ।।૧૧।। ત્યારે […] read more
0 Views : 140

ભક્તચિંતામણિ પ્રકરણ:- ૧૩૮

પૂર્વછાયો- એક સાંભરી સારી વારતા, સતસંગીને સુખદેણ । વીતિ તે નથી વખાણતો, કહું દીઠી જે મારે નેણ ।।૧।। ધન્યધન્ય સતસંગીને, જેના પુણ્યનો નહિ પાર । ધન્યધન્ય શ્રીમહારાજને, જેણે આપ્યા પરચા અપાર ।।૨।। જોઇ પરચા જનના, જે નહિ માને નરનાર । તેજ અભાગી તન છતાં, મરી જાશે જમને દ્વાર ।।૩।। એ જન જાણે આસ્તિકી, જેને સાચું મનાણું મન । કહું હવે ર્કીિત કથી, હરિ હરિજનની પાવન ।।૪।। ચોપાઇ- ધન્યધન્ય જેતલપુર ગામ, વાલે જેને કયુર્ં નિજધામ । તેમાં મરે પાપી નરનાર, તે પણ ન જાય જમને દ્વાર ।।૫।। તેમાં પરચા આપ્યા વાલે બહુ, જાણે છે જન ગામના સહુ । મોટા મોટા કર્યા જયાં જગન, ખુટ્યાં નહિ ગોળ ઘૃત અન્ન ।।૬।। એમાં પરચા આપ્યા પળેપળે, તેતો કેમ લખાય કાગળે । પણ કહું છું એક બે વાત, હરિભક્તતણી વિખ્યાત ।।૭।। એક દ્વિજ ભક્ત દયારામ, પ્રભુ પધારિયા તેને ધામ । આવ્યા પંખાળી ઘોડિયે ચડી, હૈયે હારને હાથમાં છડી ।।૮।। જોઇ જન થયો રળિયાત, અહો આ સઇ આશ્ચર્ય વાત । અતિપ્રેમમાંઇ લાગ્યો પાય, ઢાળી ઢોલીયો બેસાર્યા ત્યાંય ।।૯।। નિયુર્ં ઘોડીને નીલેરૂં ઘાસ, ઉભો હાથ જોડી આગે દાસ । આપો આગન્યા કરાવું થાળ, દયા કરીને જમો દયાળ ।।૧૦।। મારી બોન છે બીજે ભવન, કહું તેને કરે દરશન । કહે નાથ આવ્યા છાના અમે, ઝાઝું જાહેર ન કરો […] read more
0 Views : 107

ભક્તચિંતામણિ પ્રકરણ:- ૧૩૯

પૂર્વછાયો- આશ્ચર્ય વાત છે અતિ ઘણી, કહેતાં આવે અતિ આનંદ । ભક્તની ભીડ્ય ભાંગવા, છે સમર્થ સહજાનંદ ।।૧।। જળે સ્થળે જવાળાથકી, જે કરી જનની જતન । ભાખું તે હવે ભાવશું, સહુ સાંભળજયો દઇ મન ।।૨।। લૌકિકમાં અલૌકિકની, વળી વર્ણવીને કહું વાત । હરિ હરિજનના, જે સુજશ છે સાક્ષાત ।।૩।। સાંભળતાં સંકટ ટળે, વળી કહેતાં કલિમળ જાય । ર્દિદ સંભારે જે દર્દમાં, તેની શ્રીહરિ કરે સહાય ।।૪।। ચોપાઇ- એક રુડું રાજાુલું છે ગામ, તિયાં સોનીભક્ત નાગ નામ । ખરો વિશવાસી જન જાણો, સાચો ભક્ત પ્રભુનો પ્રમાણો ।।૫।। એ ેક સ્વામીનો સત્ય આધાર, બીજા કોઇનો ન ગણે ભાર । સાચા સંત તે સ્વામીના સાધુ, બીજા અસંત બગડેલ બાધુ ।।૬।। એમ ઓળખી સત્ય અસત્ય, ભજે સ્વામીને ન ચળે મત્ય । એક દિવસ ઉદ્યમકાજે, ગયો વિદેશ બેસીને ઝાઝે ।।૭।। કરી કાજ વળ્યો બેસી વાણે, કળ વકળ કાંઇ ન જાણે । બેઠો વાણકિનારે બફોમ, પડ્યો પાણીમાં ન રહી વ્યોમ ।।૮।। તન સ્થૂળ ને ન જાણે તરી, ગયું દૂર વાણ વેગ કરી । અતિકષ્ટ આવિયો અલેખે, જીવવાની તો રીત્ય ન દેખે ।।૯।। પછી સંભાર્યા સોનીએ સ્વામી, આવો આ સમે અંતરજામી । હવે નથી ઇચ્છા મારે અન્ય, નાથ આવી તજાવિયે તન ।।૧૦।। જયારે દાસ બોલ્યો દીન વાણી, ત્યારે આવિયા સારંગપાણી । હેઠ્યે આવી નાથ હાથે દીધો, જળથી […] read more
0 Views : 104

ભક્તચિંતામણિ પ્રકરણ:- ૧૪૦

પૂર્વછાયો- સામર્થી શ્રીમહારાજની, વળી સાંભળજયો સહુ જન । સુંદર પરચા સાંભર્યા, જે પૂર્યા શ્રી ભગવન ।।૧।। ડંઢાવ્ય દેશમાં ર્નાિદપુરે, દ્વિજ તિતારામ નામ । ભક્ત એક મહારાજનો, બીજાું વિમુખ સઘળું ગામ ।।૨।। વિમુખ મુખથી એમ વદે, આ ભક્તિ બીજા ભેદની । આવશે વિમાન તેડવા, તમે માનજયો વાણી વેદની ।।૩।। પરધન પરત્રિયા પરહરી, પરહરિયાં બીજાં નામ । સ્વામિનારાયણ નામને, સમરે છે આઠું જામ ।।૪।। ચોપાઇ- બોલે ખળતાએ મુખ મીઠું, આવું ભજન તો ક્યાંઇ ન દીઠું । આતો ભક્ત છે મોટોજ બહુ, એની રાખજયો ખબર સહુ ।।૫।। એને આવશે લેવા વિમાન, પધારશે પોતે ભગવાન । માટે સાવધાન સહુ રહેજયો, જેને મળે તે બીજાને કહેજયો ।।૬।। રખે રહિ જાઇએ દર્શન વિના, રહેજયો સચેત રાત્ય ને દિના । એક કયે હું જાઇશ સાથ, ઝાલી વિમાન ડાંડિયો હાથ ।।૭।। એમ બોલે ખળાઇમાં બહુ, બાળ જોબન ને વૃદ્ધ સહુ । એમ કહેતાં વીત્યા કાંઇ દન, તજયું કાળેકરી તિતે તન ।।૮।। આવ્યાં તેડવા તેને વિમાન, ઘણા સંત ભેળા ભગવાન । કોટિકોટિ સૂર્યને સમાન, શોભે અલૌકિક તે વિમાન ।।૯।। તેના તેજમાં ઢંકાણું ગામ, પામ્યા આશ્ચર્ય પુરુષ ને વામ । સહુ કહે મારા ઘર માથે, હાંક્યો રથ તે તિતાને નાથે ।।૧૦।। ભાઇયો આપણે કરતાં ખળાઇ, આતો કુડું પડ્યું નહિ કાંઇ । ગયું વિમાન તિતાને ઘેર, તેડિ ચાલ્યા તેને રૂડિપેર ।।૧૧।। […] read more
0 Views : 93

ભક્તચિંતામણિ પ્રકરણ:- ૧૪૧

પૂર્વછાયો- વળી પરચા વર્ણવી, કહું હું કાંઇક તેહ । હરિ હરિજનના જશ, કહેતાં તે વાધે સનેહ ।।૧।। દંઢાવ્ય દેશમાં રાજપુરે, કણબી ભક્ત જેકર્ણ । સર્વે કુટુંબ સહિત પોત્યે, સ્વામી શ્રીજીને શર્ણ ।।૨।। તેને મહારાજે મોરથી, વર્ષ આગમ જણવી વાત । આજ થકી દ્વાદશ માસે, પિંડ થાશે તારૂં પાત ।।૩।। તેને એકાદશ માસ વીત્યા, વળી આવી કહ્યું અવિનાશ । ચેતવું હોય તો ચેતજયે, રહ્યો મૃત્યુ આડો એક માસ ।।૪।। ચોપાઇ- પછી જેકરણે સતસંગી તેડી, કહી પોતાની વાત નિવેડી । ભાઇઓ આ તન પામશે નાશ, તેહ આડો રહ્યો એક માસ ।।૫।। માટે મંદિર સંત ઉતરવા, કાલ્યથકી આદરીએ કરવા । ત્યારે સતસંગી કહે સારૂં, અમને કહ્યું એ ન કહેવું બારૂં ।।૬।। પછી મંદિર સુંદર કરાવ્યું, ત્યાંતો મૃત્યુ તે નજીક આવ્યું । ત્યારે પત્ની પોતાનીને કહ્યું, મારે મરવા આડું નવ રહ્યું ।।૭।। માટે મોર થકી તું તો ચાલ્ય, કેડ્યે હું પણ આવું છું કાલ્ય । પછી બેઠી તે કરવા ભજન, આવ્યા નાથ તેડ્યે તજયું તન ।।૮।। તેને દેન દઇ ઘેર આવ્યા, પછી મોટા મોટાને બોલાવ્યા । ભાઇઓ જુવો પ્રભુનો પ્રતાપ, આતો વાત મોટી છે અમાપ ।।૯।। મને આવ્યાં છે લેવા વિમાન, બહુ સંત ભેળા ભગવાન । મારે જાવું છે કાલ્યે જરૂર, આવ્યું નજીક નથી એ દૂર ।।૧૦।। માટે સુત એક લઇ સંગે, જાઇશ બ્રહ્મમહોલ […] read more
0 Views : 103

ભક્તચિંતામણિ પ્રકરણ:- ૧૪ર

પૂર્વછાયો- અનુપ ઇડર દેશમાં, ધન્ય ધન્ય ટોડલા ગામ । ધન્ય ધન્ય દ્વિજની જાતિને, જયાં ઉપન્યા ભક્ત અકામ ।।૧।। યોગી પૂર્વ જન્મના, જેને વાલા સંગે અતિ વાલ । પ્રભુ સંગાથે પ્રકટ્યા, ખરા ભક્ત નામ ખુશાલ ।।૨।। શમ દમાદિ સાધને, પૂરા તપસી ત્યાગી તન । જાણે યોગ અષ્ટાંગને, પૂરણસિદ્ધ પાવન ।।૩।। બાળપણામાં વાત બીજી, રૂચિ નહિ જેને રંચ । અતિ અભાવ અંગ વરતે, પેખીને વિષય પંચ ।।૪।। ચોપાઇ- એવા ભક્ત તે ખરા ખુશાલ, જેને ન ગમી સંસારી ચાલ્ય । બાળપણામાં રાચ્યાં ભજને, બીજું કાંઇ ગમ્યું નહિ મને ।।૫।। એમ કરતાં થયો સતસંગ, ચડ્યો અતિ ચિત્તે તેનો રંગ । આવી અંગમાં ખરી ખુમારી, ઉતરે નહિ કેની ઉતારી ।।૬।। કરે ધ્યાન મહારાજનું નિત્ય, અતિ પ્રકટ પ્રભુમાં પ્રીત્ય । એમ કરતાં કાંઇક દન, થયો પ્રકાશ પોતાને તન ।।૭।। કોટિકોટિ સૂરજ સમાન, છાયો તેજે જમિ અસમાન । તેમાં કડાકા થયા છે ત્રણ, માન્યું લોકે આવ્યું આજ મરણ ।।૮।। આતો પ્રલય થવાની પેર, એમ કહેવા લાગ્યા ઘેરઘેર । તેહ કડાકા ને તેજ તેહ, ષટ જોજને જણાયું એહ ।।૯।। જોઇ આશ્ચર્ય પામિયાં લોક, વધ્યો આનંદ થયાં અશોક । તે પ્રતાપ શ્રીમહારાજ તણો, શું કહીએ મુખથી ઘણોઘણો ।।૧૦।। વળી એક દિવસની વાત, કહું વર્ણવી વળી વિખ્યાત । કરતા ભજન મહારાજ તણું, તનભાન ભૂલ્યાછે આપણું ।।૧૧।। થઇ નિરાવરણ નિજવૃત્તિ, દીઠા […] read more
0 Views : 127

ભક્તચિંતામણિ પ્રકરણ:- ૧૪૩

પૂર્વછાયો- વળી વડોદરા શહેરમાં, પૂર્યા જે પરચા મહારાજ । તે લેખે ન આવે લખતાં, એમ કર્યાં જનનાં કાજ ।।૧।। જણ જણ પ્રત્યે જાુજવા, વળી પરચાનો નહિ પાર । કહ્યા ન જાય કોઇથી, એવા થાય ચમત્કાર ।।૨।। હેત જોઇ હરિજનનાં, પ્રભુજી થયા પ્રસન્ન । નિત્ય પ્રત્યે નરનારીને, આપે દયાનિધિ દર્શન ।।૩।। જેજે રીત્યે જનના, મહારાજે પુર્યા મનોરથ । તેતે કહું સહુ સાંભળો, સ્વામી સહજાનંદની સામર્થ્ય ।।૪।। ચોપાઇ- કહું સામર્થી નાથની હવે, ચડે ખુમારી જેને સાંભળવે । એક ભક્ત બ્રાહ્મણ અકામ, તેનું સદાશિવ એવું નામ ।।૫।। તેની સુતા તે નામ ઉમૈયા, તે ઉપર મહારાજની દયા । થાય ધારણા દેખે છે ધામ, લિયે આવીને તેહનાં નામ ।।૬।। સુરપુર ને કૈલાસ જેહ, વૈકુંઠ વળી ગોલોક તેહ । શ્વેતદ્વિપ ને અક્ષરધામ, એહ આદિ લિયે કઇ નામ ।।૭।। દેખે ધામ ને ધામના પતિ, સહજાનંદ સુખ મૂરતિ । કરે દર્શન તેહનાં નિત્યે, પ્રભુ બોલાવે બાઇને પ્રીત્યે ।।૮।। એક દન કહે એમ નાથ, આજ જમશું અમે તારે હાથ । કરજયો સુંદર રસોઇ સારી, કેળાં રોટલી કાજાુ તૈયારી ।।૯।। પછી ધારણા માંહિથી જાગી, ઉઠી રસોઇ કરવા લાગી । થઇ રુડી રસોઇ તૈયાર, જમ્યા પ્રકટ પ્રાણ આધાર ।।૧૦।। દિઠા ઘરને મનુષ્યે મળી, આવી મૂરતિ એમ ન કળી । જાણ્યું પ્રકટ પ્રમાણ પધાર્યા, આજ જન્મ અમારા સધાર્યા ।।૧૧।। બેઠા દીઠા સૌવે […] read more
0 Views : 132

ભક્તચિંતામણિ પ્રકરણ:- ૧૪૪

પૂર્વછાયો – વળી વડોદરા શહેરની, કહું વર્ણવી એક વાત । પૂર્યા પરચા જનને, સહુ જાણે એમ સાક્ષાત ।।૧।। એક એકને અનેક પરચા, આપે છે અવિનાશ । તેણે ખુમારી તનમાં, મન મગન રહે છે દાસ ।।૨।। આ લોકને પરલોકનું, થયું સુલભ સહુને કાજ । દેહ છતાં દુઃખીયા નહિ, તન છૂટ્યે આવે મહારાજ ।।૩।। જોઇ જન એવી રીત્યને, કરે અતિ પ્રિત્યે સત્સંગ । તેણે કરીને તનમાં, ચડે નિત્યે નવલો રંગ ।।૪।। ચોપાઇ- ધન્ય ધન્ય આ સત્સંગ માંય, શ્રીહરિ પોત્યે કરે સહાય । જયાં જયાં સહાય કરી ઘણી સ્વામી, કહું તેતે હવે કરભામી ।।૫।। એક દ્વિજભક્ત રામચન્દ્ર, રૂડો રોગારી જાણે રાજેન્દ્ર । તેણે સમજીને કર્યો સત્સંગ, ભજે સ્વામી શ્રીજીને અભંગ ।।૬।। કરતાં સ્મરણ શ્વાસ ઉશ્વાસ, સુતો અંતર દર્શનની આશ । કહે બહુ વિતિ ગયા દન, નથી થયું મને દરશન ।।૭।। નથી જવાતું મેં તિયાં સુધી, એવો રાખ્યો છે વેવારે રૂંધી । એમ શોચે ઘણું ઘણું મન, હવે ક્યારે થાશે દરશન ।।૮।। એમ સંભારી સુતો ઢોલિયે, કહે નાથ કમાડ ખોલિયે । ઉઠ્યો રામચન્દ્ર સુણી સાદ, પ્રભુ પધાર્યા પામ્યો આહ્લાદ ।।૯।। ઉઠી ઝટ ઉઘાડીયું દ્વાર, આવ્યા હરિ મંદિર મોઝાર । કોટિ કોટિ સૂર્યને સમાન, શોભા કહી ન જાય નિદાન ।।૧૦।। સુખસાગરમય મૂરતિ, દેખી દુઃખ રહ્યું નહિ રતિ । સંગે ઇંદિરા શોભાની ખાણ્ય, કવિ ક્રોડ્યે ન […] read more
0 Views : 106
Powered By Indic IME