Last Updated:
May 5, 2025

Click here to submit your article
ભાષા
Per Page :

હરિસ્મૃતિ ચિંતામણિઃ- ર

દોહા : ભોજન બહુ રસે ભર્યા, જુગતે કરિયા જેહ ।। આણ્યાં ચોકી ઉપરે, તાજા જમવા તેહ ।।૧।। પાક બહુ પ્રકારના, વિધવિધના વ્યંજન ।। પુર્યા કટોરા પ્રેમશું, જુગતે જમે જીવન ।।૨।। ચોપાઇ ધ્રુવપદી : મોદક મગદળ ને મોતિયા, જમતાં જોયા છે ।। લાખણસાઇ ને સેવૈયા, જમતાં જોયા છે ।। તળીયા બળિયા માંય તેજાના,જમતાં૦ । કાજુ કળિયા મનમાન્યા,જમતાં૦ ।।૩।। પેંડા પતાસાં ને પુરી,જમતાં૦। સુતરફેણી ને સાબુડી,જમતાં૦ ।। શક્કરપારા સેવ સુંવાળી,જમતાં૦ । પુરી કચોરી રૂપાળી,જમતાં૦ ।।૪।। હલવો હરિસો રસાળો,જમતાં૦ । ગેબર ગુંદરપાક રૂપાળો,જમતાં૦ ।। ગગનગાંઠિયા ગુંદવડી,જમતાં૦ । ગળાસાટા ગળપાપડી,જમતાં૦ ।।૫।। શીરો સાથુ સાકર ચણા,જમતાં૦ । મુરકી મુરબો મેસુબ ઘણા,જમતા૦ ।। માલપુડા સાકરતણા,જમતાં૦ । બરફી બીરંજ એલચીદાણા,જમતાં૦ ।।૬।। બાટી બાજરા ઘઉંની,જમતાં૦ । ઘણા ઘીમાં બોળી ઉની,જમતાં૦ ।। ખાજાં ખીર ખુરમા ગોળા,જમતાં૦ । દુધપાક દહીંથરાં બોજાળા,જમતાં૦ ।।૭।। માખણ મહી દહીંવડાં,જમતાં૦ । ચુરમું લાપસી બે રુડાં,જમતાં૦ ।। કંસાર બાસંુદિયો ભલી,જમતાં૦ । કેરી રસ રૂડી રોટલી,જમતાં૦ ।।૮।। પુડલા ને પૂરણપોળી,જમતાં૦ । રેવડી પકોડી બોળી,જમતાં૦ ।। ગુલાબ ટોપરાંના પાક,જમતાં૦ । જલેબી ને સુંદર શાક,જમતાં૦ ।।૯।। જાર બાજરી બાવટ પોળી,જમતાં૦ । ઘીમાં ઘઉંની ઝબોળી,જમતાં૦ ।। મઠ જવના રોટલા,જમતાં૦ । ચિણા ચણાના બહુ ભલા,જમતાં૦ ।।૧૦।। સુગંધી ભાત ને ખીચડી,જમતા૦ । કોદરી કાંગવું ને કડી,જમતાં૦ ।। જાર બાજરાનું ધાન,જમતા૦ । સામો બંટીનું નિદાન,જમતાં૦ ।।૧૧।। રોટલી ને ગળવાણું,જમતાં૦ । અવલપાક આંબલવાણું,જમતાં૦ ।। […] read more
0 Views : 422

હરિસ્મૃતિ ચિંતામણિઃ- ૩

દોહા :- કરપતર થાળી થાળમાં, ત્રાંસળી કટોરા ત્રાંસ ।। પનવાડાં પડિયા વાટકા, જમ્યા કનક ઠામે અવિનાશ ।।૧।। અબખોરા કટોરા કળસિયા, કઠારી ઝારી તુંબ કમંડળ ।। ચળુ કરી ચતુરાઇશું, પીધાં નિરમળ જળ ।।૨।। ચોપાઇ ધ્રુવપદી : દાંત સુધારી બેઠા પાટે, ભૂધર ભાળ્યા છે. ।। આવ્યા જન પૂજવા માટે, ભૂધર ભાળ્યા છે. ।। ચરચે ચંદન મળિયાગરે,ભૂધર૦ । કુંકુમ કસ્તુરી કેસરે,ભૂધર૦ ।।૩।। સારી સુખડ શરીરે,ભૂધર૦ । જને ચરચી ધીરે ધીરે,ભૂધર૦ ।। કર્યા કુંુકુમના ચાંદલા,ભૂધર૦ । શોભે ચોખા ચોડ્યા ભલા,ભૂધર૦ ।।૪।। હૈયે લલાટે બે હાથે,ભૂધર૦ । કર્યા તિલક ચંદ્ર સાથે,ભૂધર૦ ।। અંગે અંબર વિના રેજાતા,,ભૂધર૦ । દિગંબર દર્શન દેતા,ભૂધર૦ ।।૫।। વનકળ વાઘાંબર સુંદરે,ભૂધર૦ । મૃગાજિન ટાટાંબરે,ભૂધર૦ ।। પછી કોપીન કટવેડે,ભૂધર૦ । રાખી અલફી તાર કેડે,ભૂધર૦ ।।૬।। ગોદડી ચાદર ચોફાળે,ભૂધર૦ । દિધા દરશન દયાળે,ભૂધર૦ ।। ખેસ ધોતી પોતી પેજારી,ભૂધર૦ । ગુઢે રેંટે લેજારી,ભૂધર૦ ।।૭।। સુરવાળ ગુડકી જામે,ભૂધર૦ । જોઇ અંગરખી દુઃખ વામે,ભૂધર૦ ।। પેરી આંગી અંગે વાજાલે,ભૂધર૦ । કસી કમર દુસાલે,ભૂધર૦ ।।૮।। ડગલી સોનેરી રૂપેરી,ભૂધર૦ । કીનખાપની જો પેજારી,ભૂધર૦ ।। ડગલી જરીની પેજારેલ,ભૂધર૦ । બોરકસુની બાંધેલ,ભૂધર૦ ।।૯।। પટુ પાંબરી ચકમે,ભૂધર૦ । શાલ દુશાલે દુઃખ શમે,ભૂધર૦ ।। બોરીચોફાળ રૂમાલે,ભૂધર૦ । પેજાર્યો રાતો રેંટો વાલે,ભૂધર૦ ।।૧૦।। ડગલી ગરમ પોસની પેજારિયે,ભૂધર૦ । પાઘ કસુંબી સોનેરીયે,ભૂધર૦ ।। વસ્ત્ર અત્તરમાં રસબસે,ભૂધર૦ । બોકાની પાઘડીયે ધસમસે,ભૂધર૦ ।।૧૧।। મુગટ કુંડળ મોલિડે,ભૂધર૦ । […] read more
0 Views : 347

હરિસ્મૃતિ ચિંતામણિઃ- ૪

દોહા : પછી વાજાં લઇ વિધવિધનાં, કર્યુ ગવૈયે ગાન ।। તે ભેળા ભળી હરિ, ત્રોડે ત્રુગટિ તાન ।।૧।। સંત સહુ ઉભા થઇ, રચ્યો મનોહર રાસ ।। ફરે કરી કીરતનને, તે ભેળા ફરે અવિનાશ ।।૨।। ચોપાઇ ધ્રુવપદી : દીવો દીવી ને અજવાળે, દગે દીઠા છે ।। હાંડી ફાનસે રૂપાળે, દગે દીઠા છે ।। ઝાડ મેતાબ ઉજાસે,દગે૦ । શશિ સૂરજને પ્રકાશે,દગે૦ ।।૩।। બળતી અગ્નિ બપોરીયે,દગે૦ । ગમતી દેહ ઘણું ગોરીયે,દગે૦ ।। ઉઘડી રાત્ય ઉડુગણ તેજે,દગે૦ । એહ વિના ઉજાસે બીજે,દગે૦ ।।૪।। વસંતે વસ્ત્ર પેજારી વસંતિ,દગે૦ । ખાંત્યે ખેલ કરતા અતિ,દગે૦ ।। અબિર ગુલાલ નાખતાં,દગે૦ । શોભા ન જાયે કૈજા ભાખતાં,દગે૦ ।।૫।। કર લઇ ગુલાલ ગોટા,દગે૦ । નાખે નિજજન પર જોઇ મોટા,દગે૦ ।। વળી પિચકારી નાખતાં,દગે૦ । કરતાં ખેલ બહુ મનગમતા,દગ૦ ।।૬।। રંગ તાંસળી તાંબડીયે,દગે૦ । ઘણો ભરી ગાગરડીયે,દગે૦ ।। રંગભીનો રમતા રંગે,દગે૦ । પોતાના સખા સંગે,દગે૦ ।।૭।। સર્વે સખા રસબસ કરતાં,દગે૦ । દઇ તાળી ધૂન્ય ઓચરતાં,દગે૦ ।। રમતાં રમતાં વસ્ત્ર અંગનાં,દગે૦ । થયા સરવે રાતા રંગના,દગે૦ ।।૮।। કર ચરણ મુખ રંગેલે,દગે૦ । શોભે આંખ્યો તેજ ભરેલે,દગે૦ ।। રમતાં કુસ્તિ મલની સાથે,દગે૦ । નાજાવા જાતા સંત સંગાથે,દગે૦ ।।૯।। ચઢ્યા ઘણે મૂલે હરિ ઘોડે,દગે૦ । સર્વે સખા ચાલ્યા જોડે,દગે૦ ।। નાહ્યા નિર્મળ જળમાં જઇ,દગે૦ । ત્યાં કરી લીલા કંઇ,દગે૦ ।।૧૦।। નાજાતા નાજાતા સખા સાથે,દગે૦ […] read more
0 Views : 353

હરિસ્મૃતિ ચિંતામણિઃ- પ

દોહા : એમ નખશિખા મૂર્તિ નાથની, સમરતાં સુખ થાય ।। અહોનિશ ઉરમાં ધારતાં, કરવું રહે ન કાંય ।।૧।। ચરિત્ર સર્વ ચિંતવી, મૂરતિ ધારે મન ।। કાળ માયા કર્મનું, વ્યાપે નહિ વિઘન ।।૨।। ચોપાઇ ધ્રુવપદી : મૂર્તિ તમારી સુખકારી, જીવન જાણું છું ।। છો અવતારના અવતારી, જીવન જાણું છું ।। મહાસમર્થ છો મહારાજ,જીવન૦ । વળી આપે રાજાધિરાજ,જીવન ૦ ।।૩।। પુરૂષોત્તમ પૂરણબ્રહ્મ,જીવન૦ । તમને નેતિ કહે નિગમ,જીવન૦ ।। વાસુદેવ દયાળુ સ્વભાવ,જીવન૦ । મહાપુરૂષ મહાનુભાવ,જીવન૦ ।।૪।। નારાયણ નિર્વિકારી,જીવન૦ । મહાપરમ મંગલકારી,જીવન૦ ।। ભકતભયહારી ભગવાન,જીવન૦ । આપ્યા આશ્રિતને અભયદાન,જીવન૦ ।।૫।। સચ્ચિદાનંદ દિવ્યમૂર્તિ,જીવન૦ । જેને અતિ અગમ કહે શ્રુતિ,જીવન૦ ।। છો પરમ કલ્યાણકારી,જીવન૦ । એવી નૌત્તમ મૂર્તિ ન્યારી,જીવન૦ ।।૬।। તમે કોટિ બ્રહ્માંડાધીશ,જીવન૦ । વળી સર્વેતણા છો ઇશ,જીવન૦ ।। ધર્મધુંરધર ધન્ય ધન્ય,જીવન૦ । ભકિતધર્મના નંદન,જીવન૦ ।।૭।। અલૌકિક મૂર્તિ આપે,જીવન૦ । જોયે જનમમરણ દુઃખ કાપે,જીવન૦ ।। તમે કાળમાયાના નિયંતા,જીવન૦ । છો ગુણસાગર ગુણવંતા,જીવન૦ ।।૮।। તમે ભવ બ્રહ્માના સ્વામી,જીવન૦ । અકળ મૂર્તિ અંતરજામી,જીવન૦ ।। પતિતપાવન અશરણ શરણ,જીવન૦ । અધમ ઉદ્ધારણ અઘહરણ,જીવન૦ ।।૯।। નખશિખ મૂર્તિ મંગળરૂપ,જીવન૦ । આવે જોએ સુખ અનૂપ,જીવન૦ ।। આનંદ પાવ આનંદ કર,જીવન૦ । આનંદમાં મુખ મનોહર,જીવન૦ ।।૧૦।। આનંદરૂપ અનુપમ એવું,જીવન૦ । સૌ જનને જોયા જેવું,જીવન૦ ।। આનંદ વસન ભુષણ અંગે,જીવન૦ । આનંદ આપો છો ઉછરંગે,જીવન૦ ।।૧૧।। કૃપાસિંધુ છો ઘનશ્યામ,જીવન૦ । ક્રોધ લોભ નિવારણ કામ,જીવન૦ ।। […] read more
0 Views : 327

હરિસ્મૃતિ ચિંતામણિઃ- ૬

દોહા : એહ ભરોંસો ભીંતરે, અચળ છે ઉરમાંય ।। શરણાગતની શ્યામળા, સદા કરો છો સહાય ।।૧।। સુખના સાગર શ્રીહરિ, સદા સર્વદા શ્યામ ।। નિજજનના નિધિ નાથજી, પુરૂષોત્તમ પૂરણકામ ।।૨।। ચોપાઇ ધ્રુવપદી : મૂર્તિ તમારી મહારાજ, સુખકારીજી. ।। સૌ જનનો સુખ સમાજ, સુખકારીજી. ।। સાકાર મૂર્તિ સુખ ભંડાર,સુખ૦ । સ્પરશી બહુ પામ્યા ભવપાર,સુખ૦ ।।૩।। પ્રગટ મૂર્તિ પ્રતાપે,સુખ૦ । સુરાસુર ઉદ્ધાર્યા આપે,સુખ૦ ।। જેજે પ્રગટ પ્રસંગ પામ્યાં,સુખ૦ । તેનાં સર્વે સંકટ વામ્યાં,સુખ૦ ।।૪।। તમથી સરિયાં સૌના કામ,સુખ૦ । તમે સૌના સુખ વિશ્રામ,સુખ૦ ।। સ્પરશી પગ અંગુઠો હવી,સુખ૦ । જન બહુ તારણ જાહ્નવી,સુખ૦ ।।૫।। વળી પદરજ સ્પરશી શલ્યા, સુખ૦ । થઇ ગૌતમ તરૂણી અહલ્યા,સુખ૦ ।। એવો પદરજનો પ્રતાપ,સુખ૦ । ટળ્યો તરત તેનો સંતાપ,સુખ૦ ।।૬।। વળી પદ સ્પર્શતાં કાળી,સુખ૦ । થયો નિર્ભય ભવભય ટાળી,સુખ૦ ।। વૃંદાવનનાં વેલી વન,સુખ૦ । થયાં પદરજથી પાવન,સુખ૦ ।।૭।। ઉદ્ધવ અક્રુરને મન પ્યારી,સુખ૦ । એવી પદરજ છે તમારી,સુખ૦ ।। પગ પાવન પ્રીતે જોઇ,સુખ૦ । તુલસી રહી છે ત્યાં મોઇ,સુખ૦ ।।૮।। એવાં ચરણ સદા સુખકારી,સુખ૦ । ધરે ધ્યાન તેનું ત્રિપુરારી,સુખ૦ ।। શેષ સુરેશ અજ શશિ,સુખ૦ । અર્ક અગ્નિ જે તેજસ્વી,સુખ૦ ।।૯।। નારદ શારદ સહસ્ર અઠ્યાસી,સુખ૦ । તે પણ હરિ પગના ઉપાસી,સુખ૦ ।। એવા અશરણશરણ ચરણ,સુખ૦ । ધારે હરિજન અંતઃકરણ,સુખ૦ ।।૧૦।। પૂજે જન મળી વળી પ્રીતે,સુખ૦ । વળી ચિંતવે છે નિત્ય ચિત્તે,સુખ૦ […] read more
0 Views : 303

હરિસ્મૃતિ ચિંતામણિઃ- ૭

દોહા : અલૌકિક મૂર્તિ આજની, ધરી ધર્મકુમાર ।। જોતા નાવે જોડ્યમાં, આ સમ અન્ય અવતાર ।।૧।। સમર્થ મૂર્તિ સુખ ભરી, ધરી ન ધરશે કોય ।। સર્વોપરિ છે શ્રી હરિ, સહજાનંદ પ્રભુ સોય ।।૨।। ચોપાઇ ધ્રુવપદી : પ્રગટ પ્રબળ મૂર્તિ, અચરજકારી છે ।। જેને નેતિ નેતિ કહે શ્રુતિ, અચરજકારી છે ।। અકળ અનુપ અમાપ,અચ૦ । કોય કરી શકે નહી થાપ,અચ૦ ।।૩।। અગમ અતોલ અપાર,અચ૦ । નિગમે ન થાય નિરધાર,અચ૦ ।। શિવ બ્રહ્મા સરખા કહે છે,અચ૦ । તોય અતિ અપાર રહે છે,અચ૦ ।।૪।। પ્રગટ મૂર્તિનો મહિમાય,અચ૦ । સર્વે સુખતણી સીમાય,અચ૦ ।। મોટ્યપ હરિમૂર્તિની અતિ,અચ૦ । કેજાતા કહેવાય નહીં કોયવતી,અચ૦ ।।૫।। જેજે હરિ મૂર્તિથી થયું,અચ૦ । તે તે મેં ન જાય કહ્યું,અચ૦ ।। બહુ બહુ થાય ચમત્કાર,અચ૦ । તેને કહેતાં ન આવે પાર,અચ૦ ।।૬।। જે કોય કેદી ન સૂણ્યું કાન,અચ૦ । તે તો દેખાડ્યું ભગવાન,અચ૦ ।। અલૌકિક વસ્તુ આવે લોકે,અચ૦ । તે તો જન સહુ અવલોકે,અચ૦ ।।૭।। અશન વસન સુંદર માળા,અચ૦ । પ્રસાદી દાળ્ય રોટા રૂપાળા,અચ૦ ।। તલલાડું તોરા હાર,અચ૦ । ફળ ફુલ અમૂલ્ય અપાર,અચ૦ ।।૮।। પામે સમાધિયે તે દાસ,અચ૦ । જાગે જયારે ત્યારે રહે પાસ,અચ૦ ।। જેજે આપે સમાધિ માંયે,અચ૦ । તે તે લઇ આવે જન આંયે,અચ૦ ।।૯।। અમાયિક માયિકમાં આવે,અચ૦ । એથી અન્ય આચરજ શું કાજાવે,અચ૦ ।। વળી અનેક પરચા આપે,અચ૦ […] read more
0 Views : 333

ધીરજાખ્યાન કડવું:– ૧

રાગ:-ધન્યાશ્રી સુખના સિંધુ શ્રી સહજાનંદજી, જગજીવન કહીએ જગવંદજી શરણાગતના સદા સુખકંદજી, પરમ સ્નેહી છે પરમાનંદજી ઢાળ:- પરમ સ્નેહી સંત જનના, છે ઘણા હેતુ ઘનશ્યામ ।। દાસના દોષ ટાળવા, રહે છે તૈયાર આઠું જામ ।। ૨ ।। અનેક વિઘનથી લિયે ઉગારી, કરી પળેપળે પ્રતિપાળ ।। પરદુઃખ દેખી નવ શકે, એવા છે જો દીનદયાળ ।। ૩ ।। નિજ દાસને દુશ્મન જન, ઘડીઘડીએ ઘાત કરે ઘણી ।। ક્ષણુક્ષણુએ ખબર ખરી, રાખે છે હરિ તેહ તણી ।। ૪ ।। જેમ પડે જનને પાંસરું, તેમ કરે છે એ કૃપાનિધિ ।। સુખ દુઃખ ને વળી સમ વિષમે, રાખે છે ખબર બહુ વિધિ ।। ૫ ।। જેમ પાળે જનની પુત્રને, બહુ બહુ કરી જતન ।। એમ જાળવે નિજ જનને, બહુ ભાવે કરી ભગવન ।। ૬ ।। આ જગમાં જીવને વળી, હરિ સમ હેતુ નહિ કોય ।। પરમ સુખ પામે પ્રાણધારી, એમ ચિંતવે શ્રીહરિ સોય ।। ૭ ।। જે દુઃખે થાય સુખ જનને, તે દે છે દુઃખ દયા કરી ।। જેહ સુખે દુઃખ ઊપજે, તે આપે નહિ કે દી હરિ ।। ૮ ।। જેમ અનેક વિધની ઔષધિ, હોય અતિ કડવી કસાયલી ।। દર્દારિ દિયે દર્દીને, ટાળવા ઉપાધિ બાહેર માંયલી ।।૯।। કુપથ્ય વસ્તુ કે દી ન દિયે, ખાવા તે ખોટે મષે કરી ।। નિષ્કુળાનંદ એમ નિજજનની, સા’ય કરે છે […] read more
1 Views : 275

ધીરજાખ્યાન કડવું:– ર

આગે અનેક થયા હરિજનજી, તેહને આવ્યાં બહુ બહુ વિઘનજી સમજી વિચારી કયાર્ં ઉલ્લંઘનજી, ભાવશું ભજયાં શ્રી ભગવનજી ભજયા ભગવાન ભાવશું, સાબિત કરી શિરસાટ ।। લાલચ મેલી આ લોકસુખની, લીધી અલૌકિક વાટ ।। ૨ ।। તે ભકત પ્રહલાદ પ્રમાણિયે, જાણિયે ધ્રુવ જનક જેદેવ ।। વિભીષણ અંબરીષ આદિ, ભજયા હરિ તજી બીજી ટેવ ।। ૩ ।। શિબિ વળી સુધનવા, ઋભુ ને રંતિદેવ કહિયે ।। નળ મુદગલ મયુરધ્વજ, હરિશ્ચંદ્ર હરિજન લહિયે ।। ૪ ।। શુક નારદ ને સનકાદિક, જડભરત જાજળી જાણિયે ।। આરુણી વળી ઉપમન્યુ, ખરા ખપવાળા એ વખાણિયે ।। ૫ ।। ઊંડું વિચારી અંતરમાં, જાણી લીધું જેમ છે તેમ ।। ખાટ્ય થોડી ને ખોટ્ય ઘણી, એહ મારગે ચલાય કેમ ।। ૬ ।। અલ્પ સુખ સંસારનું, તેમાં દુઃખનો નહિ પાર ।। જેમ ધાંખે ખાયે ધંતૂર નર, તેમા નાવે સુખ નિરધાર ।। ૭ ।। એવું જોઈ સુખ આ જકતનું, જેનું માન્યું નહિ કિયાં મન ।। તજયું સુખ ત્રિય તન ધનનું, કરવા પ્રભુને પ્રસન્ન ।। ૮ ।। મોટા દુઃખને મટાડવા, કસી કમર કરડાઈ કરી ।। જીતિયે કે જાય જીવથી, પણ એ દુઃખમાં ના’વિયે ફરી ।।૯।। એવો આગ્રહ જેણે આદર્યો, કરી અંતરે ઊંડો વિચાર ।। નિષ્કુળાનંદ એવા જનની, શ્રીહરિ કરે છે સાર ।।૧૦।। કડવું – ૩ read more
0 Views : 329
Powered By Indic IME